Η μυγαλή, το... γατίσιο ποντίκι που ζει μόνο στην Κρήτη!!

Είναι το μοναδικό ενδημικό θηλαστικό της Ελλάδας. Με άλλα λόγια, είναι το μοναδικό θηλαστικό ζώο το οποίο μπορεί να δει κάποιος αποκλειστικά και μόνο στη χώρα μας.

Η μυγαλή της Κρήτης ( Crocidura zimmermanni ) ζει μόνο στους ορεινούς όγκους των Λευκών Ορέων του Ψηλορείτη και της Δίκτης εδώ και 1,5 εκατ. χρόνια.

Απολιθώματα του είδους έχουν βρεθεί από τον μέσο Πλειστόκαινο. Τα... μάτια της έχουν δει από νάνους ιπποπόταμους μέχρι μαμούθ, τα οποία μόνο απολιθωμένα βρίσκονται πλέον στην Κρήτη. Ζούσε και... βασίλευε στη Μεγαλόνησο ως τη στιγμή που πάτησε το πόδι του ο άνθρωπος στο νησί, ο οποίος κάποια στιγμή μετέφερε εκεί ένα άλλο είδος μυγαλής, την Crocidura suaveolens....

Ετσι τα... άγρια έδιωξαν τα ήμερα και η «καθαρόαιμη» μυγαλή της Κρήτης εκτοπίστηκε στα μεγάλα υψόμετρα. Με την κλιματική αλλαγή... προ των πυλών, η οποία σύμφωνα με τους επιστήμονες θα έχει ιδιαίτερα εμφανείς επιδράσεις στα μεγάλα υψόμετρα, ενδεχομένως θα αλλάξει η σχέση μεταξύ των δύο ειδών προς όφελος του εισαγόμενου είδους. Σήμερα η ενδημική μυγαλή της Κρήτης συναντάται μόνο στους τρεις ορεινούς όγκους του νησιού, σε υψόμετρο μεγαλύτερο από τα 1.200 μέτρα. Αλλά ακόμη και εκεί περιορίζεται σε συγκεκριμένους βιότοπους, σε μικρά οροπέδια, ελώδεις περιοχές ή μικρές εποχικές λίμνες. Ωστόσο δεν αποκλείεται να ζει και σε άλλα σημεία, καθώς δεν υπάρχουν ακόμη ειδικές μελέτες για το είδος.

Οπως αναφέρει ο επιμελητής των συλλογών σπονδυλωτών στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης του Πανεπιστημίου της Κρήτης κ. Π. Λυμπεράκης, η μυγαλή της Κρήτης ανήκει στις μοσχομυγαλές, όπως χαρακτηρίζονται είδη του γένους, διότι εκκρίνει από ειδικούς αδένες μια ουσία η οποία μυρίζει και χρησιμεύει στο σημάδεμα της περιοχής της. «Απαιτείται μελέτη της κατανομής του είδους και των σχέσεων μεταξύ των τριών γνωστών πληθυσμών του στους ορεινούς όγκους της Κρήτης. Χρειάζεται επίσης έρευνα για την οικολογία του είδους, ενώ επιβάλλεται προστασία του και αναγνώρισή του από την εθνική νομοθεσία, καθώς οι μυγαλές συμβάλλουν στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας. Οι πληθυσμοί της περιλαμβάνονται σε περιοχές του δικτύου Νatura 2000 και δεν προστατεύονται» επισημαίνει ο κ. Λυμπεράκης.

Η μυγαλή θυμίζει ποντίκι, αν και δεν ανήκει στα τρωκτικά αλλά στα εντομοφάγα. Συγγενεύει δηλαδή περισσότερο με τον σκαντζόχοιρο, ο οποίος ανήκει στην ίδια ομάδα. Αλλωστε και το όνομά της προκύπτει από το μυς (ποντικός) και τη γαλή (γάτα), δηλαδή είναι η... γάτα των ποντικών. Είναι μικροσκοπική και φτάνει περίπου τα 6 εκατοστά. Εχει ένα χαρακτηριστικό μακρύ στενό ρύγχος και κοντό γκριζωπό τρίχωμα. Τα αφτιά της είναι μικρά και τα μάτια της σχεδόν ατροφικά. Διαθέτει όμως κοφτερά δόντια και όσφρηση ιδιαίτερα αναπτυγμένη. Για τον κόσμο των εντόμων είναι ένας... τίγρης. Κυνηγά έντομα, προνύμφες, σκουλήκια, σαλιγκάρια και ασπόνδυλα.

Ζώο μοναχικό, ζει κρυμμένη σε υπόγειες στοές. Πιθανώς μοιράζει τον χρόνο της σε μικρές περιόδους κυνηγιού και ύπνου. Κυκλοφορεί κυρίως την αυγή και το σούρουπο και εμφανίζει αυξημένη δραστηριότητα κατά το τέλος του καλοκαιριού, οπότε ζευγαρώνει. Γεννάει μέσα σε 20 ημέρες τρία με δέκα τυφλά μυγαλάκια, τα οποία συνήθως ζουν ένα με έξι χρόνια. Οι μετακινήσεις της θηλυκής μυγαλής με τα μικρά της ορισμένες φορές θυμίζουν «καραβάνι». Η μια πιάνει την ουρά της άλλης και η ομάδα κινείται σε γραμμή.

Σε ολόκληρο τον πλανήτη έχουν εντοπιστεί 150 συγγενικά είδη με την κρητική μυγαλή και τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται στην Αφρική. Τη μεγαλύτερη εξάπλωση έχει η Crocidura suaveolens, την οποία μπορεί να βρει κάποιος από τη Γαλλία ως την Ιαπωνία. Η μοναδικότητα της ελληνικής μυγαλής επιβεβαιώθηκε και με μελέτη DΝΑ.