Η διεθνοποίηση των ελληνικών πανεπιστημίων

Τελευταίο ξεκίνησε η συζήτηση για διεθνοποίηση της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Σίγουρα είναι μια στρατηγική προς τη σωστή κατεύθυνση γιατί θα επιτρέψει στη χώρα μας από ουραγό των διεθνών εξελίξεων στον χώρο αυτό να εξελιχθεί σε σημαντική περιφερειακή δύναμη με ταυτόχρονη αναβάθμιση των υπηρεσιών εκπαίδευσης στους Eλληνες φοιτητές...



Παράλληλα θα μας βοηθήσει στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας μας ενώ δεν απαιτούνται τεράστιοι πόροι για την υλοποίησή του.

Στο πλαίσιο αυτό προτείνονται οι παρακάτω ενέργειες στην υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής αναβάθμισης και διεθνοποίησης της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

1. Αξιοποίηση του σημαντικού και υψηλού επιπέδου των Ελλήνων ακαδημαϊκών της διασποράς με τη θέσπιση του σχετικού θεσμού του επισκέπτη καθηγητή από το εξωτερικό με ευέλικτες διαδικασίες για λίγους μήνες κάθε χρόνο. Αυτό θα επιτρέψει άμεσα την ενίσχυση των ελληνικών ΑΕΙ με τουλάχιστον 300-500 υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκών ετησίως (αντιπροσωπεύουν περίπου το 15%-25% των Ελλήνων καθηγητών της διασποράς), τις διεθνείς συνεργασίες και τη μεταφορά βέλτιστων πρακτικών στην έρευνα και τη διδασκαλία. Παρόμοια στρατηγική που αξιοποίησε το Ισραήλ πριν από χρόνια και βοήθησε ουσιαστικά στην ποιοτική αναβάθμιση συνολικά της χώρας.

2. Προώθηση των διεθνών συνεργασιών με υψηλού επιπέδου ιδρύματα του εξωτερικού κυρίως με την ανταλλαγή φοιτητών για 5-10 μήνες. Λαμβάνοντας υπόψη ότι στα προγράμματα ανταλλαγής μέσω ERASMUS του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών συμμετέχουν 400 φοιτητές, μια τέτοια οργανωμένη πρωτοβουλία από όλα τα ΑΕΙ μπορεί να αξιοποιηθεί με πάνω από 10.000 Eλληνες φοιτητές ετησίως δημιουργώντας μια κινητικότητα που μόνο θετικά αποτελέσματα θα φέρει, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης. Τα οφέλη θα είναι πολλαπλασιαστικά αν ιδιαίτερα εξειδικευθεί η πολιτική με περιοχές όπως σκανδιναβικές χώρες, Κίνα, Ινδία κ.λπ.

3. Αναβάθμιση της Ελλάδας σε περιφερειακό κέντρο μεταπτυχιακών σπουδών με τη δημιουργία μεταπτυχιακών προγραμμάτων (MSc ή ΜΑ) στα αγγλικά από τουλάχιστον 100 τμήματα των ελληνικών ΑΕΙ για ξένους φοιτητές της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής αξιοποιώντας την ήδη υπάρχουσα σχετική εμπειρία και το υψηλό επίπεδο των Ελλήνων ακαδημαϊκών. Η προσέλκυση ξένων πανεπιστημίων για τη δημιουργία κοινών προγραμμάτων και η έλευση άνω των 3.000 ξένων μεταπτυχιακών φοιτητών θα επιφέρει μέγιστα πλεονεκτήματα εκπαιδευτικής, οικονομικής αλλά και γεωπολιτικής φύσεως στη χώρα μας. Σίγουρα θα θέσει τις βάσεις για μια περιφερειακή εκπαιδευτική και ερευνητική δύναμη με πολύ θετικά αποτελέσματα για την εθνική οικονομία.

4. Ενεργή συμμετοχή στο υπό διαμόρφωση νέο παγκόσμιο εκπαιδευτικό χάρτη με τη δημιουργία κοινών προπτυχιακών προγραμμάτων (για την απόκτηση του βασικού πτυχίου) με πανεπιστήμια των χωρών μελών της Ε.Ε. αλλά και δημιουργία παραρτημάτων ελληνικών πανεπιστημίων υψηλού επιπέδου στην ευρύτερη βαλκανική περιοχή αλλά και σε χώρες με υψηλές μελλοντικές προοπτικές (π.χ. Κίνα, Ινδία). Ιδιαίτερα για το πρώτο σκέλος μπορεί να αξιοποιηθούν υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκά τμήματα ελληνικών ΑΕΙ που βρίσκονται σε πανέμορφες τουριστικές περιοχές αξιοποιώντας μάλιστα την ευελιξία στη χρονική περίοδο των σπουδών (π.χ. summer schools) σε συνεργασία με πανεπιστήμια βόρειων χωρών. Είναι σχετικά εύκολο να δημιουργηθούν τουλάχιστον 50 τέτοια προγράμματα από ελληνικά ΑΕΙ τα οποία θα δώσουν μια νέα επαγγελματική προοπτική στους Eλληνες φοιτητές και πανεπιστημιακούς και μόνιμες συνεργασίες με ποιοτικά πανεπιστήμια βόρειων χωρών.

5. Δημιουργία αγγλόφωνων προπτυχιακών τμημάτων από ελληνικά ΑΕΙ αξιοποιώντας τα μαθήματα στα αγγλικά που ήδη διδάσκονται σε ξένους φοιτητές ERASMUS. Αν ληφθεί υπόψη ότι όλα σχεδόν τα ελληνικά ΑΕΙ προσφέρουν ήδη τέτοια μαθήματα σε ολιγομελή τμήματα ξένων φοιτητών, είναι αρκετά εύκολο (με λίγους σχετικά πόρους) να δημιουργηθούν 30-40 τέτοια προγράμματα (αξιοποιώντας και την τέταρτη δράση) προσελκύοντας τουλάχιστον 20.000 φοιτητές από ξένες χώρες.

6. Παγκόσμια προώθηση των ελληνικών σπουδών μέσω ενός νέου τύπου ευέλικτου πανεπιστημιακού ιδρύματος αξιοποιώντας το διαδίκτυο, την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και τα δεκάδες πανεπιστημιακά τμήματα του εξωτερικού που ειδικεύονται στον τομέα αυτό. Οι κλασικές ελληνικές σπουδές (φιλοσοφία, ελληνική γλώσσα, αρχαιολογία κ.λπ.) είναι σίγουρα ο πιο σημαντικός και αναγνωρίσιμος πόρος γνώσης που διαθέτουμε στην Ελλάδα με μια μεγάλη παγκόσμια ζήτηση. Με τη δημιουργία ενός παγκόσμιου «εικονικού» πανεπιστημιακού ιδρύματος μπορούμε να προσελκύσουμε ετησίως αρκετές χιλιάδες φοιτητές παγκοσμίως μεταφέροντας τις ελληνικές κλασικές σπουδές και τον ελληνικό πολιτισμό στα πέρατα του κόσμου.

7. Γενναία χρηματοδότηση της έρευνας στην Ελλάδα ανά τμήμα ή ερευνητική ομάδα των ελληνικών ΑΕΙ. Μεγάλο ποσοστό της χρηματοδότησης θα καλύπτει υποτροφίες για διδακτορική ή μεταδιδακτορική έρευνα με βάση τη μέχρι τώρα επίδοση και της διεθνούς αναγνώρισης των ερευνητικών τους αποτελεσμάτων. Αυτός είναι και ένας εναλλακτικός τρόπος αξιολόγησης της δουλειάς των ΑΕΙ που αξιοποιείται παγκοσμίως και υπάρχει ουσιαστικός λόγος που γίνεται γιατί σχετίζεται με τη χρηματοδότηση και ανάπτυξη της έρευνας. Η πρωτοβουλία αυτή θα επιτρέψει τουλάχιστον 150 ερευνητικά κέντρα αριστείας των ελληνικών ΑΕΙ να παραμείνουν ανταγωνιστικά και να συμμετέχουν επί ίσοις όροις στην παραγωγή της παγκόσμιας γνώσης.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι αλλαγές είναι αναγκαίες και πρέπει να γίνουν. Το θέμα είναι να γίνουν προς τη σωστή κατεύθυνση με την ουσιαστική συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων μερών και με γνώμονα τη νέα πραγματικότητα της παγκόσμιας ακαδημαϊκής κοινότητας και εκμεταλλευόμενοι τα δυνατά στοιχεία των ελληνικών ΑΕΙ και τις συγκυρίες των διεθνών εξελίξεων.

Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο η οικονομική κρίση μπορεί να ξεπεραστεί επενδύοντας ουσιαστικά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, απελευθερώνοντας δυναμικές και καινοτόμες μονάδες / ομάδες που παράγουν ποιοτικό έργο και καθιστώντας την Ελλάδα ένα ποιοτικό κέντρο μάθησης και δημιουργίας γνώσης για την ευρύτερη περιοχή. Τα πολλαπλασιαστικά οφέλη για την ελληνική κοινωνία και οικονομία είναι σημαντικά, ενώ στέλνουν ένα θετικό μήνυμα προς τη διεθνή κοινότητα για τις δυνατότητες της χώρας μας.