"Η Πρωτομαγιά δεν είναι μόνο μία ημέρα που σφραγίζει την άνοιξη"

Είναι μία ημέρα-σύμβολο των μαζικών αγώνων της εργατικής Πρωτομαγιάς για καλύτερες συνθήκες δουλειάς και ζωής, για καλύτερη κοινωνία।

Πριν από περισσότερα από 100 χρόνια, το 1886, η εργατική τάξη στις Η.Π.Α έδωσε μία από τις πιο σκληρές μάχες για την καθιέρωση του 8ωρου. Η μεγάλη απεργία των εργατών του Σικάγου την Πρωτομαγιά του 1886 είχε τραγική κατάληξη με θύματα και τιμωρία των υποκινητών της εξέγερσης. Σε ανάμνηση αυτής της εξέγερσης, καθιερώθηκε η Πρωτομαγιά ως παγκόσμια ημέρα της εργατικής τάξης, ύστερα από απόφαση που πήρε η ιδρυτική συνέλευση της Δεύτερης Διεθνούς στο Παρίσι. Πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 1889 και μετείχαν 391 αντιπρόσωποι συνδικάτων από 20 χώρες.

΄΄Σκοπός μας - έλεγε η απόφαση - είναι να οργανωθεί μια μεγαλειώδης διαδήλωση σε συγκεκριμένη ημερομηνία, με τέτοιο τρόπο ώστε ταυτόχρονα σε όλες τις χώρες και σε όλες τις πόλεις, την ίδια συμφωνημένη ημέρα, οι εργάτες να απαιτήσουν από τις δημόσιες αρχές να μειώσουν με νόμο την εργάσιμη ημέρα στις οκτώ ώρες και να εφαρμόσουν στην πράξη τις υπόλοιπες αποφάσεις του Συνεδρίου του Παρισιού. Έτσι γεννήθηκε η εργατική Πρωτομαγιά.

Από τη στιγμή που καθιερώθηκε ως ημέρα διεθνούς διαμαρτυρίας της εργατικής τάξης, συνδέθηκε με τους εργατικούς αγώνες και επιβλήθηκε - μέσα από νίκες και ήττες - ως εκδήλωση της αλληλεγγύης και της ενότητας του παγκόσμιου εργατικού κινήματος. Στην Ελλάδα η εργατική Πρωτομαγιά γιορτάστηκε για πρώτη φορά το Μάιο του 1893, στο Παναθηναϊκό Στάδιο, με διοργανωτή της τον Σταύρο Καλλέργη. Τα αιτήματα της συγκέντρωσης, που διατυπώθηκαν στο ψήφισμα ήταν τα εξής : "την Κυριακήν καθ’όλην την ημέραν να κλείνουν τα καταστήματα. Να περιορισθεί η εργασία των εργατών εις οκτώ ώρας από δώδεκα και πλέον που εργάζονται. Οι εν ενεργεία παθόντες εργάται να συντρέχονται υπό του κράτους και των συναδέλφων των".

Ύστερα από την επιτυχία της πρώτης εργατικής Πρωτομαγιάς πάρθηκε απόφαση το 1894 να γιορταστεί ενωτικά από όλες τις προοδευτικές δυνάμεις της εποχής. Στα αιτήματα της δεύτερης χρονιάς συμπληρώθηκε το "να αναπαύονται οι εργάται την Κυριακήν, ν’απαγορευθεί η εργασία εις τους ανήλικους, και να απονέμεται σύνταξις εις τους εκ της εργασίας παθόντας και καταστάντας ανικάνους προς συντήρησιν εαυτών και της οικογενείας των".

Χρειάστηκαν 17 ολόκληρα χρόνια, ως το 1911 που γιορτάστηκε και πάλι η εργατική Πρωτομαγιά. Στο διάστημα αυτό ξέσπασαν μεγάλες απεργίες σε όλες σχεδόν τις πόλεις της Ελλάδας και σε πολλούς κλάδους. Δημιουργήθηκαν επίσης πολλά σωματεία και δευτεροβάθμιες οργανώσεις. Ανάπτυξη γνωρίζει το αγροτικό κίνημα, το οποίο φτάνει σε μετωπικές συγκρούσεις με αποκορύφωμα την εξέγερση στο Κιλελέρ (1910).

Το 1911 η Φεντερασιόν Θεσσαλονίκης αναλαμβάνει την εκεί διοργάνωση της εργατικής Πρωτομαγιάς. Οι αστυνομικές δυνάμεις επεμβαίνουν και συλλαμβάνουν τους πρωτεργάτες. Το 1911 αποφασίστηκε να ξαναγιορταστεί η Πρωτομαγιά με πρωτοβουλία του Ν.Γιαννιού στο Μετς, με κεντρικό σύνθημα ΄΄8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ανάπαυση και 8 ώρες ύπνο΄΄.

Την επόμενη χρονιά (1912) ξαναγιορτάστηκε στο Μετς, ενώ από το 1912 υπήρξε και πάλι μακρόχρονη διακοπή του εορτασμού της Πρωτομαγιάς μέχρι το 1919. Στο μεσοδιάστημα αυτό, ψηφίστηκε ο Ν.281/1914 ΄΄περί Σωματείων΄΄ με τον οποίο κατοχυρώνεται το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και τα σωματεία αρχίζουν να αποκτούν καθαρά εργατικό χαρακτήρα. Το 1918 ιδρύθηκε η ΓΣΕΕ καθώς και αρκετά εργατικά κέντρα.

Το Μάιο του 1936 στη Θεσσαλονίκη μια αρχική απεργία των καπνεργατών πήρε διαστάσεις και έγινε πανεργατική. 9 Μαΐου σε συμπλοκή στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου από τις σφαίρες των οργάνων της τάξης πέφτει νεκρός ο οδηγός Τάσος Τούσης.

Οι διαδηλωτές εξοργισμένοι τοποθετούν το νεκρό πάνω σε μια πόρτα και τον περιφέρουν στους δρόμους της πόλης σε μια ιδιότυπη «λιτανεία» καταγγελίας, διαμαρτυρίας και αντίστασης.

Στο σημείο της συμπλοκής θα στηθεί αργότερα το Μνημείο του Καπνεργάτη. Η μάνα του νεκρού Τάσου Τούση, που πληροφορήθηκε τα γεγονότα, τρέχει, πέφτει πάνω στο νεκρό παιδί της και μοιρολογεί.

Η εικόνα απαθανατίζεται από φωτογράφο της εποχής και περνάει στην ιστορία του εργατικού κινήματος. Και τα γεγονότα της ημέρας αυτής ενέπνευσαν το μεγάλο ποιητή μας Γιάννη Ρίτσο να γράψει ένα από τα καλύτερα ποιήματά του, τον ΄΄Επιτάφιο΄΄, που είναι ο θρήνος της μάνας για το νεκρό διαδηλωτή, τον αδικοχαμένο γιο της.

Μέρα Μαγιού μου μίσεψες
Μέρα Μαγιού σε χάνω
άνοιξη γιε που αγάπαγες (…)
Και μου ΄λεγες πως όλ΄αυτά
τα ωραία θα είν΄ δικά μας (…)

Γλυκέ μου εσύ δεν χάθηκες,
μέσα στις φλέβες μου είσαι.
Γιε μου, στις φλέβες ολουνών
έμπα βαθιά και ζήσε.

1η Μαΐου 1944 ο κατοχικός στρατός των Γερμανών, εκτέλεσε 200 Έλληνες στο σκοπευτήριο της Καισαριανής.

22 Μαΐου 1963, δολοφονήθηκε ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης.

Το 1976, πάλι πρώτη Μαΐου, είχαμε το θάνατο του Αλέκου Παναγούλη σε τροχαίο. Η περσινή Πρωτομαγιά είχε πρόσωπο, είχε όνομα: Κωνσταντίνα Κούνεβα. ΄΄Τόλμησε΄΄να είναι εργαζόμενη, γυναίκα, μετανάστρια, που δεν συμβιβάζεται και σηκώνει το κεφάλι, διεκδικώντας το δικαίωμα στην αξιοπρεπή δουλειά, το δικαίωμα στη ζωή.

H εργατική Πρωτομαγιά συνδέει το νήμα των ταξικών, εργατικών και ιστορικών αγώνων με τους σύγχρονους κοινωνικούς αγώνες. Κοινωνικούς αγώνες μπροστά στη σημερινή πολλαπλή κρίση, επίθεση, αφαίρεση των δικαιωμάτων στην εργασία, την αμοιβή, την κοινωνική ασφάλιση και τις συντάξεις, υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου και της ποιότητας ζωής. Πρόκληση για όλους.

Η οικονομική κρίση και ο πολλαπλασιασμός των επιπτώσεών της από τις ασκούμενες κυβερνητικές πολιτικές γυρίζουν το ρολόι της ιστορίας πίσω : όπως η αύξηση της ανεργίας με θύματα κυρίως τη νεολαία και τις γυναίκες, η φορολογική ισοπεδωτική πολιτική σε βάρος των πολλών, το πάγωμα των μισθών, η μείωση του ύψους των συντάξεων με αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης, η λιτότητα, η ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση των δημόσιων αγαθών (υγεία, παιδεία, πρόνοια, ενέργεια, μεταφορές, κ.ά).

Το εισόδημα των πολλών συρρικνώνεται από τις ανατιμήσεις και την ακρίβεια, μεροκάματα με σκληρές εργασιακές σχέσεις και απολύσεις. Επιχειρείται η κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, ενώ η προστασία των μεταναστών και η πολιτική δέσμευση κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας βρίσκονται σχεδόν ακόμα στα λόγια και στα χαρτιά.

Η εργατική Πρωτομαγιά του 2010 βρίσκει την Ελλάδα μέσα ΄΄στην αγκαλιά ; ΄΄ του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου…

Τιμούμε την εργατική Πρωτομαγιά όχι μόνο ως ιστορική μνήμη, αλλά και ως ιστορική προοπτική για έναν καλύτερο κόσμο. Αξιοπρέπεια, αλληλεγγύη, εργασία, ενότητα, συλλογικότητα, συμμετοχή, επαγρύπνηση, κοινωνική αντίσταση, ανάπτυξη, δημιουργία, προστασία των πολιτών, ανθρώπινα δικαιώματα και κοινωνική δικαιοσύνη.

Η 1η Μαΐου δεν είναι αργία, είναι απεργία।

Μέρα Μαγιού....





silvercity