Τι είναι η επιλεκτική χρεοκοπία; Τι σημαίνει για μας;

Δίνουν και παίρνουν από χθες τας σενάρια, μετά την σχετική δήλωση Βενιζέλου, για το ποιες συνέπειες μπορεί να έχει η επιλεκτική χρεοκοπία για τη χώρα μας. Ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών προσπάθησε να καθησυχάσει τους πολίτες ότι δεν πρόκειται για ένα «πραγματικό γεγονός» αλλά για μια αξιολόγηση κρατικών ομολόγων.

Η «επιλεκτική χρεοκοπία» δεν είναι όντως πραγματικό γεγονός αλλά λογιστικό, το οποίο έχει συγκεκριμένη διάρκεια. Μία χώρα βρίσκεται σε αυτό το καθεστώς όταν δεν εξυπηρετήσει κάποιες υποχρεώσεις της προς τους πιστωτές της και μόνο και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Ταυτόχρονα, όμως, συνεχίζει να πληρώνει κανονικά τις υπόλοιπες υποχρεώσεις της στους δανειστές της (τόκοι, λήξεις άλλων ετών), μισθούς, λειτουργικές δαπάνες κλπ....

Από τη διάρκεια ακριβώς εξαρτάται και το πόσο μεγάλες θα είναι οι συνέπειες ή όχι, καθώς σε καθεστώς επιλεκτικής χρεοκοπίας μπορεί να βρεθεί μία χώρα ακόμη και για μία ημέρα. Εάν όμως μείνει για σημαντικό χρονικό διάστημα σε αυτό το καθεστώς, υπάρχει κίνδυνος να αρχίζουν να μοιάζουν οι συνέπειες με αυτές της «κανονικής» χρεοκοπίας.

Στην περίπτωση της Ελλάδας διασφάλιση ότι δεν θα υπάρξουν «μόνιμες» συνέπειες με την τοποθέτηση της χώρας σε καθεστώς «επιλεκτικής χρεοκοπίας», αποτελεί το δεύτερο πακέτο στήριξης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο αποτελεί τρόπο τινά και μια «εγγύηση» για την αποπληρωμή των υποχρεώσεων της χώρας και καθησυχάζει ταυτόχρονα τους φόβους των αγορών. Καθοριστική θα είναι επίσης η στάση της ΕΚΤ σχετικά με το εάν θα δέχεται ελληνικά κρατικά ομόλογα.

Η επιλεκτική χρεοκοπία, σε πρώτη φάση τουλάχιστον, δεν έχει άμεσες συνέπειες για τους πολίτες, καθώς δεν ισοδυναμεί με στάση πληρωμών. Επηρεάζει όμως τις τράπεζες, θεωρητικά τουλάχιστον, καθώς για όσο διαρκέσει συνεπάγεται έκπτωση μέρους των εγγυήσεων που έχουν καταθέσει στην ΕΚΤ. Δηλαδή, η ήδη μικρή χορήγηση δανείων θα καταστεί μηδενική, με αποτέλεσμα να η αγορά να «στεγνώσει» από κεφάλαια και να υπάρξει πίεση ακόμα και για ρευστοποιήσεις. Η πίεση θα είναι μεγάλη εάν διαρκέσει πολύ, αλλά εάν διαρκέσει λίγο οι συνέπειες θα ελαχιστοποιηθούν.

Και αυτός ο κίνδυνος όμως θα περιορισθεί, εάν οι ελληνικές τράπεζες καλυφθούν από την Ευρωπαϊκή, όπως ήδη προτείνεται. Υπάρχει άλλωστε ο μηχανισμός έκτακτης ρευστότητας (Emergency Liquidity Assistance-ELA), με στόχο τη διασφάλιση της ρευστότητας για μικρό χρονικό διάστημα. Στο πλέον ακραίο σενάριο συμπεριλαμβάνεται η θέσπιση πλαφόν στην ανάληψη καταθέσεων για λίγες ημέρες, αλλά υπό τις παρούσες συνθήκες κάτι τέτοιο θεωρείται απίθανο. Ζητούμενο είναι όμως να μην προκληθεί πανικός στους καταθέτες που θα επιδεινώσει το πρόβλημα.

Το «καλό» της υπόθεσης είναι ότι η επιλεκτική χρεοκοπία είναι συνήθως το σημείο 0 από το οποίο αρχίζει να υπάρχει άνοδος σε όλους τους δείκτες πλην της ανεργίας. Το «κακό» είναι ότι οι συνέπειες δεν μπορούν να προβλεφθούν επακριβώς και πολλά θα εξαρτηθούν από τους χειρισμούς ΕΚΤ και Ε.Ε. Ταυτόχρονα δεν υπάρχει προηγούμενο σε άλλη χώρα στην Ευρώπη με την οποία να μπορεί να γίνει σύγκριση, καθώς οι περιπτώσεις χωρών της Λατινικής Αμερικής είχαν διαφορετικά χαρακτηριστικά.