John Maynard Keynes: Ο Μεγάλος Ηγέτης της ανθρώπινης οικονομίας.

Ο Τζoν-Μέιναρντ Κέυνς (John Maynard Keynes, 5 Ιουνίου 1883, 21 Απριλίου 1946) ήταν Άγγλος οικονομολόγος, μαθηματικός, καθηγητής πανεπιστημίου, συγγραφέας και ανώτατος κρατικός υπάλληλος. Δημιούργησε, με τα έργα του και τους οπαδούς του, τη λεγόμενη κεϋνσιανή σχολή στην οικονομική επιστήμη. Ο Κέυνς ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς οικονομολόγους του 20ου αιώνα.

Ο Τζον Μέιναρντ Κέινς, είναι αναμφισβήτητα μια από τις μεγαλύτερες μορφές της ιστορίας της οικονομικής επιστήμης. Με το κλασικό πλέον έργο του «The General Theory of Employment, Interest and Money» (1936) εισήγαγε μια επανάσταση στα οικονομικά καθώς και μια σχολή σκέψης η οποία, καθ’ ότι βασίζεται στις θεωρίες του, ονομάστηκε «κεϊνσιανισμός»...



Από τον Κέυνς έχει πάρει το όνομά της και η Κεϋνσιανή ρύθμιση, η αναδιανομή δηλαδή μέρους των κερδών του κεφαλαίου στις κατώτερες τάξεις, με τη μορφή κοινωνικών και άλλων παροχών, προκειμένου να αποφεύγεται η κοινωνική δυσαρέσκεια και οι αναταραχές. Ο Κέυνς πρότεινε την άνοδο των δημοσίων δαπανών σε περιόδους κρίσεων για να καλύψουν μέρος του ελλείμματος ζήτησης που υπό προϋποθέσεις μπορεί να οδηγήσει την οικονομία μακριά από μια θέση ισορροπίας πλήρους απασχόλησης. Οι δημόσιες δαπάνες μπορεί να ξοδεύονται ως επιδόματα ανεργίας κτλ., αλλά ο κύριος στόχος δεν είναι η αναδιανομή αλλά η επανόρθωση της ισορροπίας. Μάλιστα η αύξηση της φορολογίας σε περιόδους κρίσης είναι πλήρως αντίθετη στη νοοτροπία του Κέυνς ο οποίος ζητά αύξηση των ελλειμμάτων στις κρίσεις, τα οποία χρηματοδοτούνται από πλεονάσματα στις καλύτερες εποχές.

Τα εξαιρετικά αποτελέσματα της δουλειάς του τον οδήγησαν στη διάσκεψη της Συνθήκης των Βερσαλλιών ως οικονομικό σύμβουλο του βρετανού πρωθυπουργού Λόιντ Τζορτζ.

Αγανακτισμένος από τις υπερβολικές πολεμικές αποζημιώσεις που επιβλήθηκαν στην ηττημένη Γερμανία, ο Κέυνς παραιτείται από τη θέση του. Επιστρέφει στα ακαδημαϊκά του καθήκοντα και παραθέτει τις απόψεις του για τη συνθήκη γράφοντας το «The Economic Consequences of the Peace» (1919), έργο που τον κάνει διάσημο σχεδόν αμέσως.

Η κύρια συμβολή του Κευνς στα οικονομικά είναι ο ισχυρισμός ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου η ελεύθερη αγορά θα έρθει σε μια κρίση από την οποία δεν μπορεί να ξεφύγει μόνη της. Δουλεύοντας περισσότερο με την διαίσθηση παρά με την τυπική, μαθηματική λογική η οποία είναι σήμερα βάση των οικονομικών, ο Κευνς έδειξε ότι υπό προϋποθέσεις η οικονομία μπορεί να έρθει σε ένα σημείο ισορροπίας που είναι ανεπιθύμητο, με υψηλή ανεργία και χαμηλό εισόδημα. Αυτό συμβαίνει όταν έχουμε για κάποιον λόγο μια έλλειψη ζήτησης, όταν οι πολίτες αποταμιεύουν υπερβολικά και καταναλώνουν λίγο. Κανονικά θα μπορούσε η κεντρική τράπεζα να αυξομειώσει το επιτόκιο, μέχρι οι άνθρωποι να αρχίσουν να αποταμιεύουν λιγότερο. Ο Κευνς όμως είπε ότι αυτό σε εξαιρετικές περιπτώσεις δεν θα δουλέψει.

Όταν τα επιτόκια είναι ήδη αρκετά χαμηλά, η Κεντρική τράπεζα δεν μπορεί να τα μειώσει αρκετά ώστε να πέσει η αποταμίευση και να ανέβει η κατανάλωση. Έτσι έχουμε ένα έλλειμμα ζήτησης, οι εταιρείες δεν βρίσκουν καταναλωτές και απολύουν κόσμο με αποτέλεσμα να μειώνεται κι άλλο η ζήτηση. Αυτή είναι περίπου η ιστορία του Μεγάλου Κραχ του 1929, με μονή διάφορα ότι η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ έκανε μνημειώδη λάθη, χειροτερεύοντας την κρίση αντί να βοηθήσει την οικονομία με έγκαιρη χαλάρωση της νομισματικής πολίτικης (χαμηλά επιτόκια). Από κάποια στίγμα και περά τα λάθη της Κεντρικής Τράπεζας δεν μπορούσαν να διορθωθούν χωρίς την επέμβαση του κράτους με λεγόμενες κευνσιανες πολιτικές.


Ο Κευνς πρότεινε λοιπόν, σε αυτές τις εξαιρετικές περιπτώσεις, να κάνει το κράτος πλούσια δημόσια έργα και να παρουσιάζει υψηλή ελλείμματα. Σε μια πολύ διαδεδομένη έκφραση, είπε ότι ακόμα και αν πληρώνουμε τους εργάτες να κάνουν τρύπες στο έδαφος και να τις ξανακλείνουν, αυτό θα έκανε καλό στην οικονομία!


Η συμβολή του Κευνς


Οι ιδέες του Κευνς ήταν πρωτοποριακές και οι κλασσικοί οικονομολόγοι που πίστευαν ότι δεν υπάρχουν ανεπιθύμητες κρίσεις στην ελεύθερη αγορά, δυσκολευτήκαν να τις δεχτούν


Το «Νιου Ντηλ» του Ρουζβελτ, το τεράστιο πρόγραμμα δημοσίων έργων που άρχισε να βγάζει την Αμερική από την κρίση του 1929 και οι τεράστιες στρατιωτικές δαπάνες για τον Β ΠΠ. Αυτά τα δυο γεγονότα έδειξαν ότι όντως οι δημοσιές δαπάνες μπορούν να στηρίξουν την οικονομία, βραχυπρόθεσμα.


Η σχολή που ίδρυσε συνεχίζεται με άξιους διαδόχους.


Χίλιοι κορυφαίοι οικονομολόγοι από όλο τον κόσμο ευθυγραμμισμένοι με η λογική Κέυνς ότι χωρίς την κοινωνία δεν υπάρχει δίκαιη οικονομία στέλνουν τελεσίγραφο αλλαγής στους ισχυρούς του κόσμου ότι αν δεν αλλάξουν τη διανομή του παγκόσμιου χρήματος θα υπάρξει παγκόσμια σύγκρουση. Προτείνουν συγκεκριμένα την επιβολή φόρου στο κεφάλαιο και στις τράπεζες και τα τεράστια ποσά που θα συγκεντρωθούν να μετακυλίσουν στους λαούς, Στις κοινωνίες με εκατομμύρια νεκρούς από την πείνα.