Αλέξης, η Αντιγόνη του σήμερα!

Το ελληνικό θέατρο, όσο κι αν εμπνεύστηκε έμμεσα από το θάνατο του Αλέξη Γρηγορόπουλου και τις εξεγέρσεις που ακολούθησαν στους δρόμους της Αθήνας, τον Δεκέμβριο του 2008, δεν αφιέρωσε στο γεγονός ένα ολοκληρωμένο, ξεκάθαρο θέαμα.

Η παράσταση συνδυάζει και κινηματογραφικά ντοκουμέντα από την Αθήνα, αφού οι δημιουργοί της ήρθαν στην ελληνική πρωτεύουσα και έκαναν έρευνα....



Το έκαναν δύο Ιταλοί, ο Ενρίκο Καζαγκράντε και η Ντανιέλα Νικολό, ιδρυτές της ομάδας «Motus» τού Ρίμινι. Η παράστασή τους «Alexis, une tragedie grecque» (Αλέξης, μια ελληνική τραγωδία) ανεβαίνει αύριο στο παρισινό Grande Halle de la Vilette. Αλλά ήδη τη συνοδεύουν διθυραμβικές κριτικές, αφού η πρεμιέρα δόθηκε πέρυσι τον Νοέμβριο στο Εθνικό Θέατρο της Βρετάνης.

Οι δύο Ιταλοί δημιουργοί συνδέουν άμεσα την ιστορία του Αλέξη Γρηγορόπουλου με το μύθο της Αντιγόνης και τη δική της σύγκρουση με την εξουσία. Εντάσσουν την παράσταση στο πρότζεκτ «Το ίχνος της Αντιγόνης», που του δίνουν, μάλιστα, και ελληνικό τίτλο: «Syrma-Antigone».

Εντυπωσιασμένοι από τα γεγονότα του Δεκεμβρίου, οι Καζαγκράντε και Νικολό, όπως εξηγούν στο σάιτ της ομάδας, άρχισαν να αναρωτιούνται: «Γιατί οι διαδηλώσεις στην Ελλάδα ήταν τόσο καλά οργανωμένες και κράτησαν τόσο πολύ, τη στιγμή που στην Ιταλία ανάβουν ξαφνικά και σβήνουν αμέσως, από την έλλειψη συνεργασίας των διαφόρων ομάδων;».

Αποφάσισαν, λοιπόν, να έρθουν στην Αθήνα ένα χρόνο μετά το θάνατο του Αλέξη Γρηγορόπουλου. «Το γεγονός είχε αρχίσει ήδη να ξεχνιέται ολοκληρωτικά και κανείς δεν μιλούσε για την επανάσταση που είχε γίνει», θυμούνται. Εκαναν τη δική τους έρευνα, συνάντησαν τους αυτόπτες μάρτυρες, βρήκαν και κινηματογράφησαν τα ίχνη της εξέγερσης στους δρόμους της Αθήνας (γκράφιτι και συνθήματα). Πήγαν μέχρι και στην πόλη της Αντιγόνης. «Στη Θήβα δεν υπάρχει τίποτα, μόνο μια οδός Αντιγόνης», ακούγεται στην ταινία. Και έστησαν ένα θέαμα που βάζει στους θεατές το ερώτημα: «ποιοι είναι οι Αντιγόνες τού σήμερα;».

«Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να κάνουμε θέατρο υποκρινόμενοι ότι το "έξω" δεν υπάρχει, απορροφημένοι στην εξαντλητική αναζήτηση της φόρμας. Ολα γύρω μας καταρρέουν και πρέπει να τα ξεσκεπάσουμε», τονίζουν οι πολιτικοποιημένοι γείτονές μας. «Ολο το πρότζεκτ "Syrma-Antigone" είναι μια σκέψη γύρω από το θέμα του "πολύ αργά!", γύρω από το θέμα τού να παίρνεις θέση όταν πια η καταστροφή είναι ανεπανόρθωτη. Αλλά μήπως ποτέ δεν είναι αργά; Μήπως μπορούμε να μετατρέψουμε την αγανάκτηση σε πράξη;».

Σύμφωνα με τη «Μοντ», η παράσταση είναι «ένα εκρηκτικό κοκτέιλ θεάτρου-ντοκιμαντέρ και μυθικής διάστασης: τα γεγονότα του Δεκεμβρίου στην Αθήνα αντιμετωπίζονται μέσα από το βλέμμα της Αντιγόνης, αυτό το σύμβολο της εφηβικής εξέγερσης απέναντι στην εξουσία».

Ο αθηναϊκός Δεκέμβρης βρίσκει το δρόμο του στη σκηνή μέσα από «έξοχα χρησιμοποιημένες εικόνες» των γεγονότων και των μαρτυριών. Ενας προτζέκτορας έχει τοποθετηθεί πάνω σ' ένα τραπέζι με ρόδες, έτσι ώστε οι εικόνες να μετακινούνται συνεχώς, αλλάζοντας κάδρο και γωνία. Οι ηθοποιοί (ανάμεσά τους και η Ελληνίδα Αλεξάνδρα Σαραντοπούλου) με έντονες, σωματικές ερμηνείες, κάνουν διάλογο μαζί τους. Η ομάδα «Motus», όμως, κάνει θέατρο, όχι δημοσιογραφική έρευνα. Ετσι η παράσταση «Αλέξης, μια ελληνική τραγωδία» είναι εξίσου πολιτική και ποιητική. Κυρίως χάρη στη μεγάλη σκηνή της σύγκρουσης της Αντιγόνης με τον Κρέοντα, που ξαφνικά ηρεμεί το γεμάτο ένταση υβριδικό θέαμα.

Οι Καζαγκράντε και Νικολό δεν χρησιμοποίησαν το κείμενο του Σοφοκλή, αλλά την πιο πολιτική εκδοχή του Μπρεχτ, γραμμένη το 1947 για να δείξει «τη σημασία της καταφυγής στη βία όταν το κράτος παρακμάζει». Οι δύο Ιταλοί, καταλήγει η «Μοντ», «εκφράζουν την απόγνωσή τους απέναντι στην παραβατικότητα που βασιλεύει στη χώρα τους, ψάχνοντας τις Αντιγόνες και τους Πολυνείκες τού σήμερα».