Συγχωνεύσεις ΑΕΙ - Μετακόμιση τμημάτων

Πανεπιστήμια με ακαδημαϊκή οντότητα, λιγότερες σχολές συγκεντρωμένες στην ίδια πόλη, τμήματα με απήχηση στην αγορά εργασίας. Αυτά είναι ορισμένα από τα βασικά κριτήρια του υπουργείου Παιδείας για τον επανασχεδιασμό του χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Η ανάγκη για εξορθολογισμό των πανεπιστημίων και ΤΕΙ και για καλύτερη διαχείριση των υπαρχόντων κονδυλίων –με βάση τα νέα δεδομένα της δημοσιονομικής λιτότητας το 2011 θα μειωθεί η χρηματοδότηση για λειτουργικά έξοδα κατά 30% σε σχέση με την αρχική προγραμματική συμφωνία– πιέζει για ριζικές αποφάσεις,... οι οποίες εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν ακόμη και σε κλείσιμο πανεπιστημίων και υπαγωγή των τμημάτων τους σε άλλα ΑΕΙ. Επίσης, θεωρείται βέβαιο ότι θα υπάρξουν τμήματα ΤΕΙ χαμηλής ζήτησης, τα οποία ή θα κλείσουν ή θα μετατραπούν σε τοπικά κολέγια – μία νέα δομή μεταλυκειακής εκπαίδευσης, την οποία μελετά ο αρμόδιος υφυπουργός Παιδείας, Ιωάννης Πανάρετος.

Αναδιάρθρωση

«Οι αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν είναι μόνο ένα μέσο για να γίνει οικονομία πόρων. Το σημαντικότερο είναι ότι ο χωροταξικός ανασχεδιασμός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι απαραίτητος για να βελτιωθεί η ποιότητα των ελληνικών ΑΕΙ, σε συνδυασμό με τις αλλαγές που θα προωθηθούν στη λειτουργία των ιδρυμάτων μέσω ενός νέου νόμου πλαισίου», ανέφερε στην «Κ» στέλεχος του υπ. Παιδείας.

Συγκεκριμένα, ο σχεδιασμός του υπουργείου προβλέπει ότι ο χωροταξικός επανασχεδιασμός των ΑΕΙ της χώρας θα αρχίσει μετά την ολοκλήρωση του διαλόγου για το νόμο - πλαίσιο και την ψήφιση του σχετικού νόμου από τη Βουλή στις αρχές του 2011. Βασική προϋπόθεση της χωροταξικής αναδιάρθρωσης των πανεπιστημίων και ΤΕΙ είναι ότι τον κύριο, αποφασιστικό λόγο θα τον έχουν οι διοικήσεις των ιδρυμάτων. Βέβαια, το υπουργείο έχει ήδη επισημάνει ορισμένες από τις... διεθνείς πρωτοτυπίες της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίες υποδεικνύουν τους άξονες των αλλαγών. Ενδεικτικά:

- Λειτουργούν δύο πανεπιστήμια με ελάχιστα –δύο, το πρώτο και τρία, το δεύτερο– τμήματα. Πρόκειται για το Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας (με τμήματα σε Λαμία και Λιβαδειά) και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Ελλάδας (με τμήματα στο Αγρίνιο). Είναι δύο περιπτώσεις ΑΕΙ που τροφοδοτήσουν συζήτηση για την ακαδημαϊκή υπόσταση των υπαρχόντων ΑΕΙ και την τύχη τους. Ετσι, δεν αποκλείεται να υπάρξουν και συγχωνεύσεις ολόκληρων ΑΕΙ, κάτι που θα μειώσει αισθητά το λειτουργικό κόστος.

- Υπάρχουν τμήματα που λειτουργούν αυτόνομα, ενώ θα μπορούσαν να αποτελέσουν μία κατεύθυνση ενός γενικού τμήματος. Για παράδειγμα, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας λειτουργούν (με έδρα στο Βόλο) Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Προσχολικής Εκπαίδευσης και Παιδαγωγικό Ειδικής Αγωγής...

- Σε περιφερειακά ΑΕΙ υπάρχουν τμήματα της ίδιας σχολής, που βρίσκονται σε τρεις διαφορετικές πόλεις. Για μείωση του λειτουργικού κόστους, τα τμήματα αυτά θα συγκεντρωθούν στην ίδια πόλη.

- Σημαντικές αναδιατάξεις προβλέπονται στα ΤΕΙ. Προς το παρόν, τα φώτα στρέφονται στα Τμήματα χαμηλής ζήτησης, που τα τελευταία χρόνια μένουν κενές θέσεις. Ομως, η χαμηλή ζήτηση για το Τμήμα δεν θα είναι το μόνο κριτήριο. Βασικό κριτήριο θα είναι η ακαδημαϊκή υπόσταση και το αντικείμενο σπουδών κάθε Τμήματος. Αλλωστε, στο τραπέζι του διαλόγου έχει τεθεί και η δημιουργία τοπικών κολεγίων, τα οποία θα έχουν βάση τα τμήματα ΤΕΙ στα οποία το αντικείμενο σπουδών προσιδιάζει με κατάρτιση και όχι με ανώτατη εκπαίδευση.

Τα κονδύλια είναι στο επίκεντρο

Οι αλλαγές απαιτούν καλή προετοιμασία, διάλογο, ώριμες συνθήκες.Αυτό προκύπτει από τις απαντήσεις που έδωσε το μόνιμο προσωπικό (διδάσκοντες, διοικητικοί) στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το ΤΕΙ Λάρισας σε έρευνα σχετικά με την προοπτική συγχώνευσης των δύο ιδρυμάτων.

Από τη συνολική εξέταση των απαντήσεων προκύπτει ότι το προσωπικό του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας παρουσιάζεται «σχετικά αρνητικό», ενώ το προσωπικό του ΤΕΙ Θεσσαλίας είναι πιο θετικό. Συγκεκριμένα, από την έρευνα, που έγινε από τον κ. Βασίλη Κυριατζή με επιβλέποντα καθηγητή τον κ. Μανώλη Πετράκη στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος για τη διοίκηση επιχειρήσεων της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου, προκύπτει ότι το προσωπικό του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας προσβλέπει από τη συγχώνευση με το ΤΕΙ κυρίως σε καθαρά διοικητικά οφέλη, καθώς τα πλέον σημαντικά θεωρούνται η καλύτερη εκμετάλλευση των κονδυλίων (62,2%), η ενίσχυση της διοικητικής επάρκειας (56,7%) και η επίτευξη οικονομίας κλίμακας (51,2%). Αντίθετα, δεν θεωρούν ότι οι ακαδημαϊκές πτυχές της συγχώνευσης προσθέτουν πολλή αξία στο ίδρυμα.

Αντίστροφα, το προσωπικό του ΤΕΙ θεωρεί ότι η συγχώνευση με το πανεπιστήμιο θα βοηθούσε στην επίτευξη υψηλότερων ακαδημαϊκών στόχων (78,4%), στην ενίσχυση - διεύρυνση των ακαδημαϊκών χαρακτηριστικών του ΤΕΙ (72,8%), ενώ εκτιμά ότι θα οδηγούσε σε καλύτερη εκμετάλλευση πόρων και υποδομών (75,2%).