Το Τείχος έπεσε, οι δύο Γερμανίες παραμένουν!

Η χώρα, 20 χρόνια μετά την επανένωση, εξακολουθεί να είναι ανομοιογενής

Η Σάρα Κλίερ έσβησε χθες είκοσι κεράκια. Ηρθε στον κόσμο στις 2 Οκτωβρίου 1990 στην Ανατολική Γερμανία και ήταν το τελευταίο μωρό που γεννήθηκε στη χώρα του Εριχ Χόνεκερ. H φωτογραφία της με τίτλο «Το τελευταίο κλάμα» ελήφθη δύο λεπτά πριν από την επανένωση των δύο Γερμανιών κι έγινε γνωστή σε όλο τον κόσμο. Χαμογελαστή και γεμάτη αυτοπεποίθηση, η Σάρα θα μπορούσε να είναι το πρόσωπο της σημερινής Γερμανίας. Ισχυρή γεωπολιτικά, οικονομικά ανθεκτική σε μια περίοδο γενικευμένης κρίσης, η Γερμανία θα μπορούσε να συμπαρασύρει ολόκληρη τη Γηραιά Ηπειρο. Η ανεργία μειώθηκε για 15ο συνεχόμενο μήνα και μόλις υπερβαίνει το 7% τη στιγμή που σε αρκετές χώρες αγγίζει το 20%.

Στο εσωτερικό, όμως, η χώρα εξακολουθεί να είναι ανομοιογενής.

Το νοητό τείχος μεταξύ ανατολικής και δυτικής Γερμανίας είναι ωσεί παρόν και άκαμπτο. Το βιοτικό επίπεδο στο Αμβούργο είναι υπερδιπλάσιο από αυτό στο κρατίδιο του Βραδεμβούργου και της Σαξονίας Ανχαλτ. Αντίστοιχα, στο Αμβούργο ένας γιατρός αναλογεί σε 174 άτομα, ενώ στο Βραδεμβούργο φτάνει τους 300.

Ακόμη και ο τρόπος που βιώνουν την ενοποίηση οι δύο πλευρές είναι διαφορετικός, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του περιοδικού Stern. Μόλις το 25% των πρώην Ανατολικογερμανών θεωρεί ότι μετά είκοσι χρόνια όλοι οι Γερμανοί είναι ένας λαός. Σε εθνικό επίπεδο, οι γνώμες είναι διχασμένες. Το 47% πιστεύει ότι το χάσμα παραμένει αγεφύρωτo, ενώ το 48% αισθάνεται μέρος ενός ενιαίου και αδιαίρετου συνόλου. Iσως είναι καλύτερα έτσι. Γιατί στη γνωστή ναζιστική φράση, το «ΕiVolk» (ένας λαός) διαδέχεται το «EiReich, eiFuehrer» (ένα Ράιχ, ένας φύρερ)...

Πολλοί Ανατολικογερμανοί και αριστεροί ψηφοφόροι στη δυτική Γερμανία είχαν εξαρχής εκφράσει επιφυλάξεις για το εγχείρημα της επανένωσης. Ο πρωθυπουργός του Βραδεμβούργου και στέλεχος των σοσιαλδημοκρατών (SPD), Ματίας Πλάτσεκ, έκανε πρόσφατα λόγο για Anschluss (προσάρτηση) της ανατολικής από τη δυτική Γερμανία το 1990 και καυτηρίασε την αποβιομηχανοποίηση της ανατολικής Γερμανίας μετά τη Wende, όπως αποκαλείται η συγκλονιστική αλλαγή στον χάρτη της χώρας.

Στον αντίποδα, ο ηγέτης του κόμματος Die Linke, Οσκαρ Λαφοντέν, αναγνώρισε την περασμένη εβδομάδα το ιστορικό του λάθος να υποβαθμίσει την ευφορία που επέφερε στον γερμανικό λαό η πτώση του Τείχους και η επανένωση των δύο Γερμανιών. «Χαίρομαι που οι άνθρωποι στην πρώην ανατολική Γερμανία απολαμβάνουν ελευθερία έκφρασης και μετακίνησης καθώς και ότι έχει ανεβεί το βιοτικό τους επίπεδο. Λυπάμαι όμως για το υψηλό ποσοστό ανεργίας, τον μεγάλο αριθμό ανθρώπων που ζουν με κοινωνικά επιδόματα στην ανατολική Γερμανία, αλλά και τους ανθρώπους των οποίων το βιογραφικό απαξιώθηκε πλήρως. Επιπλέον, με απογοητεύει που χάθηκε η ευκαιρία για τον εκδημοκρατισμό της οικονομίας στην πρώην ανατολική Γερμανία. Το 1990 προσέφερε ιστορικές ευκαιρίες για τη διαμόρφωση της πολιτικής», επισήμανε σε δηλώσεις του ο Λαφοντέν.

H KfW, η γερμανική αναπτυξιακή τράπεζα που δημιουργήθηκε για να αναλάβει το κόστος ανοικοδόμησης της γερμανικής οικονομίας μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έγινε γνωστή στην Ελλάδα ως το ίδρυμα μέσα από το οποίο θα διοχετευόταν η γερμανική χρηματοδότηση στην ελληνική οικονομία. Εδώ και είκοσι χρόνια η ίδια τράπεζα έχει δαπανήσει 170 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση έργων υποδομής στα νέα Laender, τα νέα κρατίδια που προστεθηκαν στη γερμανική επικράτεια μετά την 3η Οκτωβρίου 1990.

Το ποσό αποδεικνύεται ανεπαρκής επένδυση, αφού πολλοί νέοι άνθρωποι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τους Ανατολικογερμανούς ως πολίτες β΄ κατηγορίας. Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως ένας Γερμανός φοιτητής δημιούργησε βιντεογκέιμ, στο οποίο οι παίκτες υποδύονται τους φρουρούς του Τείχους, που πυροβολούν όσους επιχειρούν να αποσκιρτήσουν στη Δύση. Το όνομα του παιχνιδιού είναι «1378», όσο ήταν το μήκος των συνόρων μεταξύ των δύο Γερμανιών.

Ξένιας Κουναλάκη