Ενας αµερικανός και δύο ιάπωνες επιστήµονες κέρδισαν χθες το Νοµπέλ Χηµείας 2010 επειδή ανέπτυξαν χηµικές µεθόδους που χρησιµοποιούνται ευρέως στην παρασκευή φαρµάκων κατά του καρκίνου και άλλων ασθενειών, καθώς και στην κατασκευή πολύ λεπτών οθονών για ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Οι Ρίτσαρντ Χεκ, Εϊ-ίτσι Νεγκίσι και Ακίρα Σουζούκι τιµήθηκαν επειδή ανέπτυξαν πριν από τέσσερις δεκαετίες ένα από τα πιο εξελιγµένα εργαλεία που χρησιµοποιούν σήµερα οι χηµικοί, τις αποκαλούµενες συζεύξεις µε καταλύτη παλλαδίου. Επιτρέπουν στους χηµικούς να ενώνουν άτοµα άνθρακα, κάτι που είναι πολύ σηµαντικό στη διαδικασία της οικοδόµησης περίπλοκων µορίων. Οι µέθοδοί τους χρησιµοποιούνται τώρα παγκοσµίως στη γεωργία, στην εµπορική παραγωγή φαρµάκων καθώς και µορίων που χρησιµοποιούνται στην κατασκευή ηλεκτρονικών συσκευών, υπογραµµίζει στην ανακοίνωσή της η Σουηδική Ακαδηµία Επιστηµών που απονέµει τα βραβεία Νοµπέλ.
Ο Χεκ, 79 ετών, είναι επίτιµος καθηγητής του Πανεπιστηµίου του Ντέλαγουερ και ζει σήµερα στις Φιλιππίνες. Ο Νεγκίσι, 75 χρόνων, είναι καθηγητής Χηµείας στο Πανεπιστήµιο Περντιού στο Ουέστ Λαφαγιέτ της Ιντιάνας και ο 80χρονος Σουζούκι είναι συνταξιούχος καθηγητής του ιαπωνικού Πανεπιστηµίου Χοκάιντο στο Σαπόρο.
Οι µέθοδοι που αναπτύχθηκαν από τους τρεις επιστήµονες έχουν χρησιµοποιηθεί για την τεχνητή παραγωγή καρκινοκτόνων ουσιών οι οποίες είχαν εντοπιστεί για πρώτη φορά στα θαλάσσια σφουγγάρια, όµως δεν είναι ακόµη σαφές αν θα αποδειχθούν χρήσιµα φάρµακα. Χρησιµοποιούνται επίσης για την παραγωγή νέων αντιβιοτικών, καθώς και για έναν αριθµό φαρµάκων τα οποία κυκλοφορούν στην αγορά, όπως το αντιφλεγµονώδες naproxen, δήλωσε ο Κλας Γκούσταφσον, µέλος της σουηδικής επιτροπής των βραβείων Νοµπέλ.
«Εχει υπολογιστεί πως το 25% όλων των χηµικών αντιδράσεων στη φαρµακευτική βιοµηχανία βασίζονται σήµερα σ’ αυτές τις µεθόδους», υπογράµµισε ο Γκούσταφσον.
Η σύζευξη µε καταλύτη παλλαδίου έχει επίσης χρησιµοποιηθεί από την ηλεκτρονική βιοµηχανία για να δηµιουργηθούν δίοδοι που εκπέµπουν φως και οι οποίες χρησιµοποιούνται στην παραγωγή εξαιρετικά λεπτών οθονών.
Χρησιµοποιώντας το µέταλλο παλλάδιο ως καταλύτη για να συνδεθούν µεταξύ τους άτοµα άνθρακα, οι συνδέσεις αυτές γίνονται πολύ εύκολα και πολύ καθαρά, εξηγεί ο Τζόζεφ Φρανσίσκο, πρόεδρος της Αµερικανικής Χηµικής Εταιρείας και συνάδελφος του Νεγκίσι στη σχολή Χηµείας του Πανεπιστηµίου Περντιού. Απαιτούνται λιγότερα βήµατα απ’ ό,τι µε προηγούµενες µεθόδους και δεν χρειάζεται να καθαρισθούν από παραπροϊόντα. «Πρόκειται για µια πραγµατικά θεµελιώδη δουλειά», τονίζει ο Φρανσίσκο.
Ο Χεκ άρχισε τα πειράµατα χρησιµοποιώντας παλλάδιο ως καταλύτη ενώ εργαζόταν στη δεκαετία του 1960 για µια αµερικανική χηµική εταιρεία στο Ντέλαγουερ. Το 1977 ο Νεγκίσι ανέπτυξε µια παραλλαγή αυτής της µεθόδου και δύο χρόνια µετά ο Σουζούκι ανέπτυξε µια τρίτη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου