Ο γρίφος των εκπαιδευτικών κενών

Εκπαιδευτικοί πλεονάζοντες σε μια περιοχή, σοβαρές ελλείψεις σε σχολεία της παραδίπλα περιοχής. Στα χαρτιά επιπλέον προσωπικό σε πολλές ειδικότητες, όμως στα σχολεία οι διευθυντές διαμαρτύρονται ότι δεν υπάρχουν καθηγητές.

Πάντως, τα στοιχεία που διαθέτει η «Κ» για την μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας, την Αττική, δείχνουν ότι ακόμη και σε βασικές ειδικότητες, το εκπαιδευτικό προσωπικό πλεονάζει. Το εντελώς ανορθολογικό σύστημα διαχείρισης προσωπικού της δημόσιας εκπαίδευσης αποτυπώνεται κάθε χρόνο, με την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Οι εκπαιδευτικές ομοσπονδίες διαμαρτύρονται για... τα κενά στα σχολεία, ενώ από την πλευρά της η εκάστοτε ηγεσία του υπουργείου Παιδείας υποστηρίζει ότι αυτά θα είναι στο πλαίσιο των προβλέψεων.

Τα παράδοξα του συστήματος οξύνονται φέτος, από την στιγμή που ο αριθμός όσων έκαναν αίτηση να συνταξιοδοτηθούν (11.466 εκπαιδευτικοί) είναι πολύ μεγαλύτερος από τους διορισμούς των 2.825 μονίμων εκπαιδευτικών. Γιατί, όμως, δεν μπορεί να βρεθεί λύση στο ετησίως επαναλαμβανόμενο πρόβλημα κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς; Στην Ελλάδα, σε 1.000 μαθητές αντιστοιχούν 117,4 εκπαιδευτικοί, ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι 76,4. Χρειάζονται, λοιπόν, μόνο προσλήψεις ή μήπως καλύτερη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού;

«Οι διεκδικήσεις της ΟΛΜΕ για όλο και περισσότερους διορισμούς για συντεχνιακούς λόγους, η πίεση από τον χώρο των αδιόριστων που αναζητούσαν επαγγελματική λύση στον δημόσιο τομέα και η αβελτηρία των διοικητικών υπηρεσιών να διαχειριστούν το δυναμικό είναι οι βασικοί λόγοι του προβλήματος», τονίζει στην «Κ» ο διευθυντής στο 2ο Πειραματικό Σχολείο της Αθήνας, κ. Ιωάννης Αντωνίου.

Ενδεικτικό της ανορθολογικής έως τώρα ανάπτυξης του συστήματος είναι το γεγονός ότι φέτος στην Περιφέρεια Αττικής, όπου βρίσκεται πάνω από το 1/3 του μαθητικού πληθυσμού της χώρας, υπάρχουν πλεονάζοντες εκπαιδευτικοί σε βασικές ειδικότητες.

Συγκεκριμένα, υπάρχει πλεόνασμα 23 φιλολόγων, 134 μαθηματικών, 61 φυσικών, 20 χημικών, 76 θεολόγων, ενώ πολύ μεγαλύτεροι είναι οι αριθμοί για άλλες ειδικότητες: Πλεονάζουν 529 καθηγητές πληροφορικής, 391 γυμναστές, 322 αγγλικής γλώσσας, 349 γαλλικής, 135 γερμανικής.

«Γκρίζα ζώνη» θεωρείται και η τεχνολογική εκπαίδευση όπου πολλοί καθηγητές ειδικοτήτων έχουν ελάχιστες ώρες μαθήματος εβδομαδιαίως. Στην Ελλάδα υπάρχουν 110 ειδικότητες καθηγητών, την ίδια στιγμή που στην Βρετανία ο αριθμός των ειδικοτήτων είναι μόνο 28, ενώ ανάλογοι είναι οι αριθμοί και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης.

Η υπερπληθώρα ειδικοτήτων στην Ελλάδα οφείλεται στις τεχνολογικές ειδικότητες (ενδεικτικά αναφέρουμε τους Μηχανοσυνθέτες Αεροσκαφών, τους Φυσιογνώστες, εκείνους της Κοπτικής - Ραπτικής κ.ά.). Ομως, λόγω της μικρής ζήτησης από αποφοίτους γυμνασίου για την τεχνολογική εκπαίδευση, πολλοί καθηγητές ειδικοτήτων δεν έχουν... αντικείμενο εργασίας. «Κάποιοι πέρυσι είχαν έως 4 ώρες διδασκαλίες εβδομαδιαίως», ανέφερε στην «Κ» έμπειρος εκπαιδευτικός.

Το μυστικό Πώς, λοιπόν, εξηγείται το ότι έως τώρα οι εκπρόσωποι της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος και της ΟΛΜΕ προσδιορίζουν τα κενά κατά την έναρξη της χρονιάς στις περίπου 18.000; «Κλειδί» για την ερμηνεία του γρίφου είναι η διάκριση μεταξύ οργανικών και λειτουργικών κενών και η μεταβλητή του ωραρίου κάθε εκπαιδευτικού ανάλογα με τα χρόνια της υπηρεσίας του. Το «οργανικό κενό» υπάρχει όταν απουσιάζει κάποιος εκπαιδευτικός από μια θέση και πρέπει να αντικατασταθεί με άλλον εκπαιδευτικό.

Το «λειτουργικό κενό» προκύπτει από τις ώρες διδασκαλίας που πρέπει να γίνουν και γι’ αυτές δεν υπάρχει εκπαιδευτικός. Αυτό προκύπτει διότι το υποχρεωτικό ωράριο κάθε καθηγητή εξαρτάται από τα χρόνια υπηρεσίας του. Οι πρωτοδιόριστοι πρέπει να διδάξουν 21 ώρες εβδομαδιαίως, με τη συμπλήρωση 5ετίας οι ώρες μειώνονται στις 19, μετά την 7ετία στις 18 και μετά την 20ετία στις 16. Τι γίνεται, λοιπόν, όταν ένα Γυμνάσιο έχει ένα φιλόλογο με 21 χρόνια υπηρεσίας (άρα 16 ώρες υποχρεωτικής δουλειάς), ενώ οι ώρες των φιλολογικών μαθημάτων είναι 25; Μένουν 9 ώρες διδασκαλίας για τις οποίες δεν υπάρχει καθηγητής. Εάν προσληφθεί ένας νεοδιόριστος τότε θα πρέπει να διδάξει 21 ώρες, αλλά το σχολείο

θα μπορεί να τον αξιοποιήσει μόνο 9 ώρες. Τι θα κάνει τις υπόλοιπες 12 ώρες; Και τι θα γίνει όταν σε μη βασικά μαθήματα χρειάζεται καθηγητής μόνο για μία ή δύο ώρες, όπως συμβαίνει φέτος σε σχολεία του Χαλανδρίου, της Πεύκης και της Φιλοθέης; «Η μετακίνηση των εκπαιδευτικών για κάλυψη ωρών σε περισσότερα των τριών σχολεία εβδομαδιαίως δεν γίνεται δεκτή από τους εκπαιδευτικούς, ενώ θεωρείται και αντιπαιδαγωγική», λέει στην «Κ» το μέλος του δ.σ. της ΟΛΜΕ κ. Θέμης Κοτσυφάκης. Την ίδια στιγμή, όπως ανέφερε στην «Κ» ο πρόεδρος της ΟΛΜΕ, κ. Δημήτρης Πεππές, στη Χίο, όπου εφέτος ενώ υπάρχουν αυξημένες ανάγκες σε φιλολόγους, διορίσθηκαν 14 γυμναστές παρά την ύπαρξη ήδη 35 υπεραρίθμων. «Πρόκειται για έναν τεράστιο μηχανισμό που χειρίζεται το ανθρώπινο δυναμικό της εκπαίδευσης.

Kάποια στιγμή, το σύστημα πρέπει να εξορθολογισθεί, να μπει σε μια τάξη», συμπλήρωσε στην «Κ» ο Περιφερειακός Διευθυντής Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αττικής, κ. Ιωάννης Κουμέντος. Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας έχει δηλώσει ότι η προσπάθεια έχει ξεκινήσει από φέτος.