Πείνα: Πως οι επιχειρήσεις δολοφονούν σιωπηλά..!

Αυτή είναι η ιστορία του πώς ορισμένοι από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, όπως στελέχη της Goldman Sachs, της Deutsche Bank, επιχειρηματίες της Merrill Lynch και πολλών άλλων μεγαθηρίων ευθύνονται για την πείνα σε μεγάλο τμήμα του πλανήτη.
Και η ιστορία αρχίζει κάπως έτσι.

Με το τέλος του 2006, οι τιμές των τροφίμων σε ολόκληρο τον κόσμο άρχισαν να αυξάνονται ξαφνικά. Μέσα σε ένα χρόνο, η τιμή του σιταριού είχε αυξηθεί κατά 80%, το καλαμπόκι κατά 90 % ενώ η τιμή του ρυζιού ανέβηκε κατά 320 %. Η πείνα έκανε, λοιπόν, την εμφάνισή της ως φυσικό επακόλουθο των τρομακτικών ανατιμήσεων στα είδη πρώτης ανάγκης και 200 εκατομμύρια άνθρωποι –κυρίως παιδιά– μη μπορώντας να αντέξουν οικονομικά την αγορά των τροφίμων βυθίσθηκαν σε υποσιτισμό ή ασιτία. Ακολούθησαν αναταραχές και εξεγέρσεις σε 30 χώρες ενώ τουλάχιστον μία κυβέρνηση ανετράπη. Δύο χρόνια μετά, την άνοιξη του 2008, οι τιμές όπως μυστηριωδώς εκτοξεύθηκαν, έτσι και επανήλθαν στα κανονικά τους επίπεδα. Ο Jean Ziegler, ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για το δικαίωμα στα τρόφιμα, ονόμασε το γεγονός αυτό "μαζική δολοφονία της σιωπής" εξαιτίας των ανθρώπινων ενεργειών που το προκάλεσαν.

Οι περισσότερες από τις εξηγήσεις που δόθηκαν εκείνη την περίοδο αποδείχθηκαν ψευδείς. Το ξέσπασμα της πείνας δεν συνέβη επειδή οι προμήθειες μειώθηκαν: το Διεθνές Συμβούλιο Grain δηλώνει ότι η παγκόσμια παραγωγή σιταριού αυξήθηκε, ουσιαστικά, κατά την περίοδο εκείνη. Ωστόσο, το παραπάνω γεγονός δε συνέβη ούτε λόγω της αύξησης της ζήτησης: O καθηγητής Jayati Ghosh του Κέντρου Οικονομικών Σπουδών στο Νέο Δελχί έχει αποδείξει ότι η ζήτηση στην πραγματικότητα μειώθηκε κατά 3% εκείνη την περίοδο. Άλλοι παράγοντες όπως η άνοδος των βιοκαυσίμων, και η απότομη αύξηση της τιμής του πετρελαίου μπορεί να συνέβαλλαν στην έκρηξη της παγκόσμιας πείνας αλλά και πάλι τα στοιχεία αυτά δεν είναι αρκετά από μόνα τους για να εξηγήσουν μια τέτοια βίαιη αλλαγή.

Η αληθινή αιτία κρύβεται καλά πίσω από συλλογισμούς που μπορεί να προκαλέσουν πονοκέφαλο, αλλά αξίζει αν σκεφτούμε ότι η αιτία αυτή προκάλεσε «στομαχόπονο» σε μεγάλη μερίδα του παγκόσμιου πληθυσμού. Για πάνω από έναν αιώνα, οι αγρότες στις πλούσιες χώρες είχαν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σε μια διαδικασία για να προστατευθούν από τον κίνδυνο: μπορούσαν να συμφωνήσουν τον Ιανουάριο για να πουλήσουν τη σοδειά τους σε έναν επιχειρηματία τον Αύγουστο, σε καθορισμένη τιμή.

Αν το καλοκαίρι ήταν καλό και ευνοϊκό για τις καλλιέργειές, ο αγρότης ίσως ζημιωνόταν σε σχέση με την τιμή που θα μπορούσε να τα πουλήσει τελικά , αλλά αν το καλοκαίρι αποδεικνυόταν ζημιογόνο για τη σοδειά ή σημειωνόταν μια παγκόσμια πτώση στις τιμές, τότε η πρωταρχική συμφωνία αποδεικνυόταν μια καλή κίνηση. Το σύστημα αυτό λειτουργούσε όταν αυτή η διαδικασία ήταν καλά οργανωμένη και συμμετείχαν μόνο επιχειρήσεις που είχαν άμεσο ενδιαφέρον για τον τομέα.


Μέσα στη δεκαετία του 1990,όμως, η Goldman Sachs με άλλες επιχειρήσεις άσκησαν πίεση και οι κανονισμοί τελικά καταργήθηκαν. Έτσι, οι συμβάσεις μετατράπηκαν σε «παράγωγα» που θα μπορούσαν να αγοράζονται και να πωλούνται στους εμπόρους οι οποίοι δεν είχαν καμία σχέση με τη γεωργία.

Αποτέλεσμα; Η γέννηση μιας αγοράς τροφίμων που βασιζόταν σε εικασίες.