"O εγκέφαλος τα έχει.. 400!!"

Η γιαγιά μου έλεγε «τα έχει 400» και εννοούσε ότι η ικανότητα κάποιου να σκέφτεται ήταν άριστη. Τότε η μονάδα μέτρησης βάρους ήταν η οκά, η οποία είχε 400 δράμια. Μυαλό, δηλαδή, 1 οκάς. Εγκέφαλος «τελειοβαρής».

Η πραγματικότητα, όμως, είναι άλλη: Ενας φυσιολογικός εγκέφαλος έχει βάρος 1.350 γρ. περίπου. Ενώ η οκά είναι ίση με 1.280 γρ.
Το βάρος του εγκεφάλου δεν αποτελεί δείκτη νοημοσύνης ούτε της λειτουργικής του επίδοσης. Γεννιόμαστε με εγκέφαλο βάρους 450 γρ. περίπου και πριν από τα 18, φτάνει τα 1.350 γρ.

Στις γυναίκες είναι λίγο ελαφρύτερος. Τις καλύτερες αποδόσεις επιτυγχάνει στη διάρκεια της 3ης δεκαετίας του. Το βάρος του επηρεάζεται λίγο με τα χρόνια, αλλά η λειτουργικότητά του υποβαθμίζεται με διαφορετική ταχύτητα στον καθένα.

Οι λειτουργίες του είναι αδιανόητα πολύπλοκες και πολυσχιδείς. Υλικά (επιλογή τροφών), μέθοδοι και τεχνικές που χρησιμοποιεί για να επιτύχει τους σκοπούς του ανήκουν στο μυστηριώδες «σκότος και χάος» του αστρικού διαστήματος. Η δομή του διαφέρει μεταξύ ανδρών και γυναικών. Βιολογικά προγραμματίζεται από μια ομάδα ανόμοιων κυττάρων που εκκρίνουν ορμόνες, την υπόφυση. Και η καθημερινή λειτουργία του από «νευροδιαβιβαστές», ουσίες που εκκρίνονται από κύτταρά του για να διαβάσουν τη διαταγή σε άλλα ?συχνά η διαταγή είναι ηλεκτρικού τύπου.

Η θεμελιώδης μονάδα του είναι το νευρικό κύτταρο. Λένε ότι αυτά προσεγγίζουν αριθμητικά τα 1.011. Η φαιά ουσία, η εξωτερική στιβάδα, περιέχει τα κύτταρα. Η λευκή αποτελείται από τους νευροάξονες («τα καλώδια»). Η «πληροφορία» μέσα στο σώμα μας είναι «υγρή». Μια σταγόνα εκκρίνεται από ένα κύτταρο. Ενα άλλο έχει την κατάλληλη είσοδο (υποδοχέα). Η προσκόλληση της «σταγόνας-διαβιβαστή» στην είσοδο λειτουργεί ως «θυροκολλημένη διαταγή».

Η ιατρική μέχρι πρόσφατα θεωρούσε ότι μετά τα 20, το όργανο αυτό είναι παγιωμένο. Γνώριζε τη σημαντική αναβάθμιση που παρουσιάζει ο εγκέφαλος γύρω στα 18, αποδεχόμενη τη λαϊκή ρήση: «Θα μεγαλώσει και θα πήξει το μυαλό του», παρατηρώντας την πραγματοποιούμενη αναδόμηση της προσωπικότητας σε αυτή την ηλικία. Ωστόσο, ο εγκέφαλος καθημερινά αναδομείται, μετεξελίσσεται, εκπαιδεύεται και (εν μέρει) αναγεννιέται. Σήμερα, αυτές οι μεταβολές απεικονίζονται και προσμετρώνται. Η αξονική και μαγνητική τομογραφία δίνουν πληροφορίες για τη δομή του. Η SPECT (τομογραφία εκπομπής ενός φωτονίου) και η PET SCAN (τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων) αποκαλύπτουν τη λειτουργικότητα.

Η μάχη της επιβίωσης αφυπνίζει τον εγκέφαλο. Πυροδοτεί τη βιοενέργειά του και τον σπρώχνει να αποκτήσει νέες δεξιότητες. Η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας σημαίνει προσπάθεια εγγραφής χιλιάδων λέξεων στον «σκληρό δίσκο» του εγκεφάλου, δηλαδή δημιουργία νέας «μόνιμης μνήμης». Καλείται να πραγματοποιήσει νέες χημικές αλλοιώσεις μέσα στα κύτταρά του. Να ανασυναρμολογήσει εκατομμύρια νευρικές ίνες για τις νέες ενδοεπικοινωνίες. Ολα αυτά είναι εφικτά για τον εγκέφαλο τόσο στα 20 όσο και στα 60, με τη δεύτερη περίπτωση να είναι περισσότερο κοπιώδης.

alldaynews