"Η εξέγερση των φοιτητών στη Γερμανία!"

Η «Φοιτητές όλων των χωρών, ενωθείτε! ». Το σύνθημα του ομιλητή δονεί την κεντρική αίθουσα Αuditorium Μaximum του Πανεπιστημίου Χούμπολντ στο Βερολίνο. Οι ακροατές, γύρω στους 450 φοιτητές, χειροκροτούν με θέρμη. Η προτροπή πάει «γάντι» στον στόχο τους για συντονισμό με τους άλλους εξεγερμένους φοιτητές στην Ομοσπονδιακή Γερμανία και αλλού εναντίον των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) οι οποίες συνοψίζονται στον όρο «διαδικασία της Μπολόνιας». Το γεγονός ότι η προτροπή αποτελεί παράφραση της πασίγνωστης ακροτελεύτιας φράσης του «Κομμουνιστικού Μανιφέστου» των Μαρξ και Ενγκελς («Προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε!») δεν φαίνεται να τους ενοχλεί. Το αντίθετο μάλιστα. «Μα, οι συγγραφείς της ήταν συμφοιτητές μας » υπενθυμίζει ένας από αυτούς. «Σπούδασαν στο ίδιο πανεπιστήμιο» .

Τέτοιο «νοσταλγικό» πάθος συνηθίζεται πολύ τελευταία στα πανεπιστήμια της Γερμανίας. Οι φοιτητές δανείζονται «τσιτάτα» από το παρελθόν για να βγάλουν το «άχτι» τους εναντίον όλων των κακώς κειμένων: Πρώτον, των χρόνιων (λίγοι καθηγητές, ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισμός, αυξανόμενα δίδακτρα) και, δεύτερον, των τρεχόντων κακώς κειμένων, τα οποία προκύπτουν από τη «διαδικασία της Μπολόνιας» (εντατικοποίηση των σπουδών μέσω του συστήματος «Βachelor», ήτοι συντόμευση του χρόνου εκπαίδευσης με παράλληλη μεγάλη αύξηση της εξεταστέας ύλης).

Το σύνθημα «Χούμπολντ αντί για Μπολόνια» που κυριάρχησε στις φοιτητικές διαδηλώσεις της περασμένης Τρίτης (200.000 διαδηλωτές σε 35 γερμανικές πόλεις) είναι λοιπόν μια άλλη έκφραση για το αίτημα «Ανθρωπιστική εκπαίδευση αντί για επιχειρήσεις», έτσι όπως το είχε διατυπώσει τον 19ο αιώνα ο Αλεξάντερ φον Χούμπολντ. «Μας θέλουν μηχανάκια,νέου είδους εκπαιδευτικά προϊόντα, που θα είναι πιο αποδοτικά από τα σημερινά» λέει εκπρόσωπος των φοιτητών. «Δεν θα τους κάνουμε το χατίρι!».

Η ριζοσπαστική φρασεολογία δεν μεταφράζεται βέβαια πάντα σε «ανατρεπτικά» αιτήματα. Πολλά περιορίζονται σε «τεχνικές» ρυθμίσεις, όπως περισσότερα λεφτά για την Παιδεία ή μεγαλύτερη συμμετοχή των φοιτητών στη διεύθυνση των ανώτατων σχολών. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πλειονότητα των εξεγερμένων δεν επιδιώκει την κατάργηση του «Βachelor» αλλά την απλή βελτίωσή του.

«Πολύς θόρυβος για το τίποτε» συμπεραίνει η εφημερίδα «Sueddeutsche Ζeitung». Το περιεχόμενο των αιτημάτων, συνεχίζει, είναι τόσο ισχνό ώστε επιτρέπει στους πολιτικούς και στους μεγαλοεπιχειρηματίες να δείχνουν κατανόηση γι΄ αυτά. Ηδη η ομοσπονδιακή υπουργός Επιστημών Ανέτε Σαβάν ανακοίνωσε την αύξηση του ποσού για τις υποτροφίες από το 2011. Και ο τοπικός υπουργός Επιστημών της Κάτω Σαξονίας Λουτς Στράτμαν δήλωσε ότι κατόπιν συνεννόησης με τον Σύνδεσμο Επιχειρηματιών του κρατιδίου θα αναθεωρήσει το σύστημα «Βachelor» στη βάση των φοιτητικών προτάσεων.

Οι μικρές αυτές παραχωρήσεις δεν φθάνουν όμως για να «καλμάρουν» τους φοιτητές. Και αυτό προμηνύει συνέχιση των κινητοποιήσεων. Προς στιγμήν 50 πανεπιστημιακές σχολές τελούν υπό κατάληψη. Ο αριθμός τους αναμένεται να αυξηθεί εν όψει της νέας μεγάλης πανγερμανικής διαδήλωσης η οποία έχει προγραμματιστεί για τη Δευτέρα 30 Νοεμβρίου. «Το κύμα διαμαρτυρίας φουσκώνει συνεχώς» λένε εκπρόσωποι των φοιτητών.

Τ ο «φούσκωμα» δεν είναι μόνο γερμανικό φαινόμενο. Η αρχή έγινε, προ μηνός περίπου, στη Βιέννη, και επεκτάθηκε κατόπιν στην υπόλοιπη Αυστρία, καθώς και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Και αυτό λόγω της ταυτότητας των προβλημάτων: το «Βachelor» είναι «κοινή μοίρα»- ευρωπαϊκό προϊόν made in Βologne. Γι΄ αυτό και οι πολιτικοί αναλυτές προβλέπουν την επέκταση των αναταραχών σε όλη την Ευρώπη- και δη πολύ σύντομα. «Αυτό που άρχισε στην Αυστρία,μια χώρα στην οποία η απεργία και οι καταλήψεις είναι σχεδόν άγνωστες λέξεις,θα μπορούσε άνετα να συμβεί και οπουδήποτε αλλού» προσθέτει. Οι Βιεννέζοι είναι πρωτοποριακοί και στο θέμα της οργάνωσης: δημοκρατία της βάσης, γενικές συνελεύσεις, έλλειψη ιεραρχιών. «Οι νεολαίες των αριστερών κομμάτων συμμετέχουν στο κίνημα, δεν τις αφήνουμε όμως να κάνουν κουμάντο» λέει ο Γκρέγκορ Βανμπόντεν , φοιτητής της Φυσικής. «Οι περισσότεροι από μας είναι αριστερά από το Κέντρο, όχι αριστεροί» προσθέτει.

Ταυτόχρονα δίνουν τον τόνο και στις μορφές των κινητοποιήσεων: καταλήψεις, ανοιχτές συναυλίες, συζητήσεις στους δρόμους με περαστικούς. «Δείχνουν όλοι ενδιαφέρον» λέει. Και ο μόνος που αρνείται να συζητήσει μαζί τους στο κατειλημμένο πανεπιστήμιο είναι ο υπουργός Επιστημών Γιοχάνες Χάαν. «Δεν πειράζει» προσθέτει. «Εχει καιρό. Εμείς σκοπεύουμε να μείνουμε εκεί για πολλούς μήνες ακόμη».

Γυμνοί όπως και το... 1968
ΒΕΡΟΛΙΝΟ
Τ ο στριπτίζ δεν είναι μονοπώλιο των νυχτερινών κέντρων. Στη Γερμανία παρατηρείται και στις φοιτητικές διαδηλώσεις! Το τελευταίο παράδειγμα καταγράφηκε την περασμένη Τρίτη στο Μαρβούργο, όταν ένας φοιτητής βγήκε από τη διαδήλωση και πήδηξε, ολόγυμνος, σε παρακείμενο ποτάμι. «Δεν είμαι χειμερινός κολυμβητής» δήλωσε αργότερα. «Ηθελα να δείξω τη γύμνιαστην οποία μάς υποβάλλει το σημερινό πανεπιστημιακό σύστημα». Παρόμοιο φαινόμενο, αλλά πιο μαζικό, είχε καταγραφεί πριν από έξι χρόνια σε διαδήλωση στο Βερολίνο, όταν περίπου 30 φοιτητές άρχισαν ξαφνικά να τρέχουν «ολοτσίτσιδοι» ανάμεσα στο πλήθος. Η εξήγησή τους ήταν παρόμοια με την προηγούμενη- το «ξεγύμνωμα» από το κράτος.

Το ωραιότερο «στριπτίζ» του είδους συνέβη όμως τον Δεκέμβριο του «μυθικού» 1968, όταν εννέα φοιτήτριες- μία στο εδώλιο του κατηγορουμένου επειδή είχε χαρακτηρίσει τη Δικαιοσύνη «ταξική» και οκτώ στο ακροατήριο- έβγαλαν τις μπλούζες τους στο Εφετείο του Αμβούργου και άρχισαν να τραγουδούν το εξής σουξέ: «Αξιότιμοι κύριοι δικαστές/ Μας φέρεστε σαν να είμαστε ληστές/ Αυτά είναι ανήθικα ήθη/ Γι΄ αυτό και σας δείχνουμε τα στήθη».

Αν τα μάτια των δικαστών «θόλωσαν» μπροστά σε τέτοια κάλλη- «κορυφαία ποιότητα διεθνώς» είχε αποφανθεί τότε καθηγητής της Ανατομίας- είναι άγνωστο. Γνωστό είναι μόνο ότι αθώωσαν την κατηγορουμένη. Και αυτό έχει καταγραφεί ως μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του φοιτητικού κινήματος.

Με όπλο τις νέες τεχνολογίες
ΒΕΡΟΛΙΝΟ
Ενα από τα ακαταμάχητα όπλα των εξεγερμένων φοιτητών είναι τα μοντέρνα μέσα επικοινωνίας: Ιnternet, κινητό τηλέφωνο, κάμερες κάθε είδους. «Ηδη στο πρώτο εξάμηνο των σπουδών κάνουμε καλύτερη χρήση από τους καθηγητές μας» λέει ο φοιτητής της Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Χούμπολτ του Βερολίνου Ραλφ Μπάουμαν. Το σύστημα-πλαίσιο για το Ιnternet είναι το «Web 2.0- Εφαρμογές» που στηρίζεται στη διάδραση. Οι κύριες μορφές της είναι το Facebook και το Τwitter, που επιτρέπουν την άμεση ανταλλαγή πληροφοριών και απόψεων μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων.

Η πιο πρωτοποριακή πόλη και σε αυτόν τον τομέα είναι σήμερα η Βιέννη. «Εχουμε στήσει μια Wikipedia των κινητοποιήσεων» λέει ο Καρλ Βέμπερ , φοιτητής της Πληροφορικής, αναφερόμενος στο πρότυπο της διάσημης δωρεάν εγκυκλοπαίδειας. «Ετσι μπορούμε να διαχειριζόμαστε κεντρικά τις πληροφορίες μας». Η εσωτερική επικοινωνία συμπληρώνεται μέσω της ιστοσελίδας unsereuni.at, στην οποία «αναρτώνται» σε 24ωρη βάση όλες οι δράσεις και οι πλατφόρμες των διαφόρων οργανώσεων και πρωτοβουλιών. «Εχουμε σταθερό προβάδισμα έναντι των αντιπάλων μας στον τομέα της επικοινωνίας» προσθέτει. «Και αυτό μεταφράζεται σε αντίστοιχο πολιτικό πλεονέκτημα» .

Bήμα