«Πριν από 20 χρόνια καταφέραμε να αποφύγουμε έναν Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο»

Σε αποκλειστική συνέντευξη την οποία παραχώρησε στη γαλλική εφημερίδα «Le Figaro» ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ενωσης δίνει την προσωπική του εκδοχή για τα γεγονότα που συνετέλεσαν στην πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989, αλλά και στην κατάρρευση του κομμουνιστικού μπλοκ. «Πίστευα ότι μπορούσαμε να σώσουμε την ΕΣΣΔ. Οι υπερασπιστές της περεστρόικα, εμού συμπεριλαμβανομένου, είχαμε υπερβολική εμπιστοσύνη στον εαυτό μας. Πιστεύαμε ότι βρισκόμαστε στον σωστό δρόμο» δήλωσε. Επίσης εκφράστηκε θετικά για τον Μπαράκ Ομπάμα και το Νομπέλ Ειρήνης με το οποίο βραβεύτηκε προ ημερών ο αμερικανός πρόεδρος, ενώ δεν παρέλειψε να κρίνει (αλλά με... μέτρο) και την πολιτική των ισχυρών ανδρών της Ρωσίας, του προέδρου Ντμίτρι Μεντβέντεφ και του πρωθυπουργούΒλαντίμιρ Πούτιν.

Για τον κ. Γκορμπατσόφ η πτώση του Τείχους υπήρξε αποτέλεσμα «μακρόχρονων διεργασιών» και δεν προκάλεσε πραγματική έκπληξη. «Η ενοποίηση της Γερμανίας κατέστη δυνατή διότι είχαν προηγηθεί σημαντικές αλλαγές στην ΕΣΣΔ, στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη,στις σχέσεις με τις δυτικές χώρες και κυρίως με τις Ηνωμένες Πολιτείες, με τις οποίες τότε είχαμε πολύ κακές σχέσεις, ο αφοπλισμός, η “επανάσταση των ρόδων”. Κατά τη διάρκεια επίσκεψής μου στην Ανατολική Γερμανία το 1989εξεπλάγην από αυτό που είδα. Συζήτησα επί μακρόν με τον πρόεδρο Εριχ Χόνεκερ.Σκεφτόμουν ότι είτε δεν καταλάβαινε τι συνέβαινε,είτε αρνούνταν να αποδεχθεί τη διαδικασία που είχε ήδη δρομολογηθείκαι η οποία,όπως όλα έδειχναν, έθετε επί τάπητος το ζήτημα της ενοποίησης της Γερμανίας».

Για τον κ. Γκορμπατσόφ το ζήτημα είναι απλό: το γεγονός ότι ο ίδιος δεν επενέβη στρατιωτικά για να αλλάξει τον ρου της ιστορίας στην Ανατολική Ευρώπη επί χρόνια αποσοβούσε το ενδεχόμενο ενός Γ΄ Παγκοσμίου Πολέμου. «Οταν το 1985 οι ηγέτες του Συμφώνου της Βαρσοβίας ήρθαν στη Μόσχα για την κηδεία του προκατόχου μου, Κονσταντίν Τσερνιένκο, τους ευχαρίστησα και τους είπα ότι δεν θα έκανα τίποτε που να περιπλέξει τις σχέσεις των χωρών μας και ότι ο καθένας θα ήταν υπεύθυνος για την πολιτική της χώρας του. Τους υποσχέθηκα ότι δεν θα επενέβαινα και ουδέποτε το έκανα. Αν το είχα κάνει, θα είχε ξεσπάσει παγκόσμιος πόλεμος. Εκείνη την εποχήη Ευρώπη ήταν γεμάτη πυρηνικά όπλα. Υπήρχαν περίπου δύο εκατομμύρια στρατιώτες από κάθε πλευρά του Σιδηρού Παραπετάσματος. Φανταστείτε απλώς να είχαμε χρησιμοποιήσει στρατιωτική δύναμη...».

Ποιο ήταν όμως το όραμά του για τη Σοβιετική Ενωση εκείνη την εποχή; «Ηταν ένα όραμα που μας οδήγησε στο να δεσμευτούμε για δημοκρατικές αλλαγές, να ανοίξουμε τη χώρα, μεταρρυθμίσουμε την Ενωση και την οικονομία μας, να να παραχωρήσουμε στους πολίτες ελευθερία κίνησης,ναεισαγάγουμε την ελευθερία της έκφρασης και της άσκησης των θρησκευτικών καθηκόντων.Τότε δεν είχα καμία αμφιβολία:πίστευα ότι έτσι θα διατηρούσαμε την ΕΣΣΔ. Ωστόσομετά τις ελεύθερες εκλογές του 1989ορισμένα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος εναντιώθηκαν βίαια σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις.Το κόμμα διχάστηκε».

Σήμερα ο κ. Γκορμπατσόφ δεν τρέφει ψευδαισθήσεις για τη νοσταλγία που νιώθουν οι σύγχρονοι Ρώσοι για την πάλαι ποτέ Σοβιετική Ενωση. «Ας μη μεγαλοποιούμε αυτή την τάση.Σε δημοσκόπηση που διενεργήθηκε το 2005, επ΄ ευκαι ρία της 20ής επετείου της περεστρόικα, το 55% των Ρώσων εκτιμούσανότι οι αλλαγές αυτές ήταν απαραίτητες,τη στιγμή που 10 χρόνια νωρίτερα όσοι το πίστευαν αυτόαποτελούσαν τη μειοψηφία. Τα δύο τρίτα των Ρώσων τάσσονται υπέρ των ελεύθερων εκλογών, της οικονομίας της αγοράς και των ελεύθερων μετακινήσεων. Μπορεί ο Ιωσήφ Βισαριόνοβιτς Στάλιν να παραμένει δημοφιλής, αλλά αυτό απλώς αποδεικνύει ότι η Ρωσία δεν έχει ολοκληρώσει τη διαδικασία πολιτικής αλλαγής της. Οπως και αν έχουν τα πράγματα, δεν θα υπάρξει επιστροφή στο παρελθόν. Δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω».

Ερωτηθείς για τον αμερικανό πρόεδρο, ο κ. Γκορμπατσόφ δεν έκρυψε τη θετική του άποψη. «Πρόκειται για σοβαρό πρόσωπο που κατανοεί την κρίση, που μάχεται υπέρ της εξάλειψης των πυρηνικών όπλων και που έχει λάβει μέτρα για τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Του έγραψα για να τον συγχαρώ για το βραβείο Νομπέλ Ειρήνης. Πιστεύω ότι ήταν καλή επιλογή,διότι συμμερίζομαι το όραμάτου για τον κόσμο. Θα χρειαστεί πολλή αποφασιστικότητα, διεθνής επιβολή και επικοινωνιακό ταλέντο για να το κάνει πράξη.Του εύχομαινα επιτύχει».

Την αντιφατική πολιτική που ασκούσαν επί χρόνια οι ΗΠΑ στο Αφγανιστάν πιστεύει ο κ. Γκορμπατσόφ ότι εξαργυρώνει σήμερα η ηγεσία της Ουάσιγκτον. Αν και υποστηρίζει ότι η δράση εναντίον των τρομοκρατών πρέπει να συνεχιστεί, θεωρεί την αμερικανική στρατηγική των τελευταίων 20 χρόνων στην περιοχή απολύτως υπεύθυνη για το σημείο καμπής στο οποίο έχει περιέλθει ο πόλεμος στο Αφγανιστάν έπειτα από περίπου οκτώ χρόνια επιχειρήσεων. Και υπενθυμίζει: «Οσον αφορά το Αφγανιστάν, έχουμε βρεθεί στην ίδια ακριβώς θέση με αυτήν στην οποία βρίσκεται τώρα ο πρόεδρος Ομπάμα. Και εμείς χρειάστηκε να επανεξετάσουμε τη στρατηγική και τις πολιτικές μας. Πιστεύω ότι ο απώτερος στόχος των Αμερικανών θα έπρεπε να είναι η απόσυρση των στρατευμάτων τους. Δεν έχω όμως συστάσεις να κάνω. Αναμφίβολα το καλύτερο θα ήταν να μην είχε εμπλακεί ποτέ σε αυτόν τον πόλεμο... Την περίοδο όπου τα ρωσικά στρατεύματα αποσύρονταν από το Αφγανιστάν, οι Αμερικανοί συνεργάζονταν με τους Πακιστανούς για τη δημιουργία των τρομοκρατών Ταλιμπάν, ενώ παράλληλα διαβεβαίωναν εμάς τους Ρώσους ότι επιθυμούσαν μια ελεύθερη και σταθερή χώραπου θα διατηρεί καλές σχέσεις και με τα δύο μας κράτη. Λοιπόν, σήμερασυλλέγουν τους καρπούς αυτής της στάσης».

Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ εκτιμά ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα για την ανάπτυξη και εξέλιξη της σημερινής Ρωσίας δεν είναι τόσο η οικονομική της πολιτική όσο η πανταχού παρούσα διαφθορά. «Αυτό που έχει ανάγκη η χώρα είναι ένα νέο σύστημα, ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης. Αλλά για να ανοικοδομηθεί είναι απαραίτητη η εξάλειψη της διαφθοράς. Προς το παρόν σας διαβεβαιώνω ότι αυτό απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Θα δούμε όμως τι επιφυλάσσει το μέλλον» δηλώνει μιλώντας στον «Figaro».

Πώς αποτιμά όμως τις πολιτικές του διδύμου Πούτιν- Μεντβέντεφ; «Η πρώτη θητεία του Βλαντίμιρ Πούτιν υπήρξε μάλλον θετική. Σταμάτησε τη διαδικασία αποσύνθεσης της Ρωσίας, μια διαδικασία ιδιαιτέρως επικίνδυνη. Σταθεροποίησε την κατάσταση και μόνο γι΄ αυτό αξίζει να μείνει στην Ιστορία. Το κύριο πρόβλημα όμως είναι ότι δεν φαίνεται να συντελείται πραγματική προσπάθεια εκσυγχρονισμού. Χάρη στην άνοδο της τιμής του πετρελαίουοι συνθήκες ήταν ευνοϊκές. Αναρωτιέμαι όμως:Με ποιον τρόπο χρησιμοποιήθηκαν αυτά τα εκατομμύρια πετροδολάρια; Πιστεύω ότι ένα μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων σπαταλήθηκε και δεν χρησιμοποιήθηκε για τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας, για τον εκσυγχρονισμό και τον εκδημοκρατισμό της» .

allday-news