Μιχάλης Δερτούζος, ο τεχνολόγος ανθρωπιστής.

Οχτώ χρόνια από τον θάνατό του.

Την Τρίτη 28η του Αυγούστου του 2001, απεβίωσε πρόωρα σε ηλικία 65 ετών, στο στο Γενικό Νοσοκομείο Μασαχουσέτης (βράδυ Δευτέρας 27ης του Αυγούστου, στην Αμερική), ο διακεκριμένος καθηγητής (ερευνητής και ακαδημαϊκός) του MIT (Massachusetts Institute of Technology) Μιχάλης Λ. Δερτούζος.

Ο Μ. Δερτούζος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1936. Το 1964 έλαβε το διδακτορικό του από το MIT και προσελήφθη αμέσως ως Επίκουρος Καθηγητής. Διετέλεσε επί σειρά ετών (από το 1973 έως το θάνατό του) τακτικός καθηγητής της Επιστήμης των Υπολογιστών και της Μηχανικής (Electrical Engineering and Computer Science) στο τμήμα EECS (Electrical Engineering and Computer Science) του MIT. Το 1974 ανέλαβε τη διεύθυνση του εργαστηρίου του MIT, το οποίο μετονόμασε σε Εργαστήριο της Επιστήμης των Υπολογιστών (L.C.S. – Laboratory for Computer Science). Μέσα από αυτό το εργαστήριο, άλλα και από τις διδακτικές αίθουσες, ο Μ. Δερτούζος εκπαίδευσε τους επιστήμονες της πληροφορικής που εξέλιξαν την τεχνολογία των υπολογιστών και των δικτύων.

Το 1994, το Μοναστηράκι των Αθηνών, του εμπνέει την ιδέα του information marketplace, της ηλεκτρονικής αγοράς της πληροφορίας. Της νέας αγοράς του 21ου αιώνα.

Η συνεισφορά του στην διαμόρφωση της τεχνολογίας διαδικτύωσης των υπολογιστών - αυτό που σήμερα αποκαλούμε Διαδίκτυο (Internet) - είναι σημαντικότατη. Ειδικά του υπο-τμήματος του Διαδικτύου που είναι γνωστό ως Παγκόσμιος Ιστός (WWW, World Wide Web). Ο Δερτούζος (το 1994) ήταν ο πρωτεργάτης της προσπάθειας δημιουργίας της Κοινοπραξίας του Παγκόσμιου Διαδικτύου (World Wide Web Consortium) που εγκατέστησε στο εργαστήριο LCS. του MIT, πείθοντας τον εφευρέτη του Web Τιμ Μπέρνερς-Λι να το αναλάβει. Γι αυτό το γεγονός, αν ο Τιμ Μπέρνερς-Λι είναι ο πατέρας του World Wide Web, o Μιχάλης Δερτούζος θεωρείται ο Έλληνας παππούς του Internet.

Βέβαια, αν ζούσε, θα μας έλεγε πως τόσο η πληροφορική επανάσταση, όσο και η βιομηχανία της πληροφορικής βρίσκονται ακόμη στα σπάργανα και πως χρειάζεται αρκετή επιστημονική εργασία μέχρι η χρήση των υπολογιστών (άλλα και η μορφή τους) να αποκτήσουν τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του οράματός του. Ο Δερτούζος Οραματιζόταν το «human - centric computing», δηλ. τον ανθρωποκεντρικό υπολογιστή που η ευχρηστία του θα ξεκινούσε από την εμφάνισή του και θα ολοκληρωνόταν με τις νέες, φιλικότερες μεθόδους χρήσης.

Το έργο Oxygen που διεξάγεται (μέχρι σήμερα) στο MIT (και σ’ άλλα ιδρύματα) αποτέλεσε το αποκορύφωμα της προσπάθειάς του για την ανθρωποκεντρική χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Ο σκοπός του έργου ήταν και είναι, με τη χρήση της τεχνολογίας, «να κάνεις τα περισσότερα, κάνοντας λιγότερα», δηλ. να βοηθήσει την παραγωγικότητα του ανθρώπου με λιγότερη εργασία, ώστε να βρίσκει ο άνθρωπος ελεύθερο χρόνο για να ξεκουράζεται. Ο Δερτούζος είχε πει χαρακτηριστικά «Πάσχουμε από ελεύθερο χρόνο και η ανθρώπινη απληστία δεν μας αφήνει να επιλέξουμε την ηρεμία».

Τον Μιχάλη Δερτούζο ως Έλληνα, δηλ. ως «πολιτικό ζώο», τον απασχολούσαν, εκτός από τις οικονομικές παραμέτρους, η καθημερινότητα του πολίτη και η λειτουργία της Δημοκρατίας. Αντιστρατεύτηκε τα σενάρια ελέγχου και περιορισμού της ελευθερίας του ανθρώπου μέσω μικροτσίπ ή άλλων τεχνολογιών. Δεν δεχόταν την μεταφορά της επιστημονικής φαντασίας, από τον κινηματογράφο ή την λογοτεχνία, στην πραγματικότητα.

Πίστευε ότι η πληροφορική αγορά και η χρήση των πληροφοριών μπορούν να γίνουν για την Ελλάδα οι ισχυρότεροι οικονομικοί παράγοντες. Ισχυρότεροι, ακόμα και από την βαριά βιομηχανία του τουρισμού. Είχε την πεποίθηση ότι στην κατασκευή λογισμικού θα μπορούσαμε να ήμασταν από τους πρώτους στον κόσμο. Ήταν της γνώμης πως οι ελληνικές εταιρείες λογισμικού θα έπρεπε να γίνουν ποιο εξωστρεφής και να δουν τις τεχνολογικές ανάγκες της παγκόσμιας αγοράς.

Δεν του άρεσε το εκπαιδευτικό «σύστημα» της Ελλάδας. Θεωρούσε «θάνατο» της παιδείας την αποστήθιση. Η άποψή του ήταν πως πραγματικά πεπαιδευμένος είναι ο μαθητής που μπορεί να απαντήσει σε μια ερώτηση, με όποιον τρόπο νομίζει σωστό, και να εκπλήξει με την απάντησή του αυτόν που τον ρώτησε.

Αυτός ο σημαντικός Έλληνας και πρωτοπόρος της τεχνολογίας, εκτός από τα τεχνολογικά του οράματα, είχε και ένα όνειρο για τον Ελληνισμό. Το κατέγραψε στην ελληνική έκδοση του βιβλίο του με τίτλο «Τι Μέλει Γενέσθαι» (όπου προλογεί ο ιδρυτής της Microsoft Bill Gates): «…Ονειρεύομαι ακόμη τον Ελληνισμό σε όλη τη οικουμένη να χρησιμοποιεί τη νέα τεχνολογία της πληροφορικής για να δενόμαστε σφιχτά, ο ένας με τον άλλο, οι Έλληνες της διασποράς συνάμα με τους Έλληνες της Μεσογείου, δημιουργώντας έτσι μια νέα Ελλάδα».

Ο Μπιλ Γκέιτς είπε: «ήταν ο πρώτος τεχνολόγος ανθρωπιστής. Πίστευε ότι η τεχνολογία είναι άχρηστη αν δεν υπηρετεί πραγματικά την ανθρώπινη ζωή, την επικοινωνία, το παιχνίδι, την εργασία»

O Τιμ Μπέρνερς-Λι είπε για τον Δερτούζο: «αν δεν υπήρχε ο Μιχάλης, ίσως να μην υπήρχε το World Wide Web…» (σημ. κατά συνέπεια ούτε τα blogs και οι bloggers).

Αποσπάσματα από συνέτευξη του Μιχάλη Δερτούζου



massmedia-gr